Praca zdalna, dotychczas nie w pełni uregulowana przez przepisy prawne, zapewniała możliwość pracy z dowolnego miejsca na świecie. Jednak od 7 kwietnia 2023 roku wchodzą w życie nowe przepisy z nią związane. Czy nadal będzie można swobodnie wybrać sobie miejsce pracy? Jakie są nowe warunki jej wykonywania?
Praca zdalna 2023 – już nie z dowolnego miejsca?
Do tej pory praca zdalna wielu osobom kojarzyła się ze świadczeniem jej z dowolnego miejsca – kawiarni, wyspy na drugim końcu świata, czy też z zacisza własnego domu. Pojawiają się tutaj jednak pewne zmiany, dlatego że wybór miejsca, w którym będziemy wykonywać zdalnie swoje obowiązki, nie będzie już w pełni dowolny.
Obecnie pracownik chcący wykonywać swoją pracę, musi złożyć stosowne oświadczenie dotyczące wybranego miejsca i musi uzyskać zgodę pracodawcy. Jest ona uzależniona m.in. od tego, czy wykorzystywane w pracy dane będą bezpieczne od trafienia w ręce osób trzecich. Oznacza to, że pracowanie w miejscu publicznym, takim jak kawiarnia, może już nie być możliwe.
Kontrola pracownika zdalnego – jakie są jej zasady?
Zgodnie z prawem, pracodawca może skontrolować pracownika wykonującego swoje obowiązki w formie zdalnej zarówno na odległość poprzez środki łączności, jak i poprzez osobistą wizytę w domu podwładnych. Kluczową zasadą jest jednak tutaj brak prawa do naruszania prywatności pracownika i jego rodziny (co w świetle wizyty domowej stanowi pewien paradoks), a także nieutrudnianie pracownikowi i innym mieszkańcom domu korzystania z pomieszczeń.
Zakres kontroli obejmuje sprawdzenie:
- czy obowiązki są wykonywane zgodnie z przepisami BHP,
- czy pracownik rzeczywiście wypełnia powierzone obowiązki,
- a także, czy przestrzegane są normy w zakresie ochrony informacji, w tym danych osobowych.
Kto może pracować zdalnie?
Praca zdalna jest możliwa niemal w każdym przypadku, przy czym dotyczy to zarówno pracowników bezdzietnych, jak i rodziców dzieci do 4. roku życia. Wykonywanie pracy zdalnej można uzgodnić w trakcie zawierania umowy o pracę, a także w dowolnym momencie po jej zawarciu.
Jakie wymogi muszą spełnić rodzice i opiekunowie prawni, jeśli chcą pracować zdalnie?
- Opieka nad dzieckiem do 4. roku życia.
- Posiadanie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego, wczesnego wspomagania rozwoju dziecka, lub prowadzenia zajęć rewalidacyjno-wychowawczych.
- Gdy dziecko posiada orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności (również w przypadku dzieci pełnoletnich).
- Gdy dziecko cierpi na nieodwracalne, ciężkie upośledzenie lub chorobę zagrażającą jego życiu (j.w).
Regulamin pracy zdalnej 2023 – czy musi być ustanowiony w zakładzie pracy?
Według prawa pracodawca ma obowiązek w porozumieniu ze związkami zawodowymi, lub na podstawie indywidualnych porozumień z pracownikami, ustalić zasady dotyczące pracy zdalnej. Zasady te powinny określać następujące kwestie:
- kto może wykonywać pracę zdalną (dotyczy regulaminu wewnątrzzakładowego),
- jak będzie wyglądała kontrola pracownika zdalnego,
- w jaki sposób ustalona zostanie wysokość ryczałtu lub ekwiwalentu za koszty poniesione w wyniku pracy zdalnej (m.in. media, internet),
- zasady korzystania ze sprzętu służbowego w czasie wykonywania pracy zdalnej.
Jakie mogą być oferty pracy zdalnej?
Praca zdalna nabrała rozpędu w czasie pandemii i od tamtej pory pojawiło się dużo więcej głosów za zalegalizowaniem tej formy pracy, co też nastąpiło. Okazuje się, że istnieje całkiem dużo profesji, jakie można wykonywać bez wychodzenia z domu. Jakie mogą być przykładowe oferty pracy zdalnej?
- Dziennikarstwo
- Copywriting
- Księgowość
- Obsługa klienta
- Prowadzenie sklepu internetowego
- Wirtualna asysta
- Korepetycja
- Redagowanie treści
- Grafika
- Programowanie
- Prowadzenie Social Media
To jedynie nieliczne przykłady profesji, jakie możemy obecnie wykonywać z domowego zacisza. Rynek pracy zdalnej rozrasta się wyjątkowo dynamicznie, możemy zatem spodziewać się nowych profesji.
Jakie są obowiązki pracodawcy w ramach pracy zdalnej?
Pracodawca ma obowiązek:
- zapewnić pracownikowi sprzęt i oprogramowanie niezbędne do wykonywania powierzonych obowiązków,
- pokryć koszty instalacji oprogramowania i serwisowania służbowego sprzętu,
- pokryć kosztów za prąd i internet, a także innych kosztów, podejmowanych w celu wykonywania obowiązków zawodowych.
Okazjonalna praca zdalna – nowe rozwiązanie w kodeksie pracy
Warto wspomnieć również o jeszcze jednym rozwiązaniu, jakim jest tzw. praca zdalna na żądanie. Oznacza to, że pracownikowi przysługują 24 dni kalendarzowe w roku, w których, po wcześniejszym złożeniu wniosku w formie papierowej lub elektronicznej, może wykonywać pracę z domu, co pozwoli pogodzić obowiązki zawodowe z nagłymi, nieprzewidzianymi sytuacjami, jakie do tej pory wymuszały wzięcie urlopu na żądanie i oznaczały niedostępność pracownika.
Czy praca zdalna się opłaca?
Można mieć zastrzeżenia np. do kontroli przeprowadzanej w prywatnym miejscu zamieszkania, lub mniejszej swobody związanej z wyborem miejsca pracy, jednak trzeba przyznać, że nowe regulacje przynoszą również plusy w postaci pokrycia kosztów pracy zdalnej, czy też wspomnianą już możliwość pracy zdalnej na żądanie w wyniku nieprzewidzianych sytuacji.
