Umowa na okres próbny jest najpopularniejszą formą zatrudnienia nowego pracownika. Pozwala zweryfikować zaangażowanie podwładnego oraz jego predyspozycje czy umiejętności. Charakteryzuje się krótkim okresem trwania, co stanowi pożądaną cechę dla obu stron. Nowelizacja Kodeksu pracy z dnia 26 kwietnia 2023 roku wprowadziła zmiany dotyczące zawierania umów na okres próbny. Warto zatem zapoznać się z obowiązującymi przepisami.
Czym jest okres próbny w pracy i w jakim celu się go stosuje?
Okres próbny odbywa się przy rozpoczęciu współpracy z danym pracodawcą. To czas, w którym pracownik zapoznaje się ze specyfiką danej firmy, swoim zakresem obowiązków oraz integruje się z innymi współpracownikami. Dla pracodawcy jest to okres, w którym może zweryfikować czy dana osoba sprawdza się na swoim stanowisku.
Umowa na okres próbny – aktualne przepisy
26 kwietnia 2023 roku nastąpiła nowelizacja Kodeksu pracy względem zawierania umowy o pracę na okres próbny. Zmiany dotyczą:
- Czasu trwania umowy na okres próbny
Nowelizacja przepisów wprowadziła zmiany dotyczące długości trwania umowy w zależności od czasu zatrudnienia pracownika po zakończonym okresie próbnym. Art. 25 § 22 Kodeksu Pracy określa, że:
- w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę z pracownikiem na czas określony krótszy niż pół roku to umowa na okres próbny może wynosić maksymalnie 1 miesiąc;
- w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę z pracownikiem na czas określony wynoszący minimum pół roku i nie więcej niż rok, to umowa na okres próbny może wynosić maksymalnie 2 miesiące;
- w przypadku zamiaru zawarcia umowy o pracę z pracownikiem na czas określony wynoszący co najmniej rok lub dłużej bądź umowy na czas nieokreślony, to umowa na okres próbny może wynosić maksymalnie 3 miesiące.
- Możliwości przedłużenia okresu próbnego
Nowelizacja objęła również możliwość wydłużenia okresu próbnego. Mowa tutaj o sytuacji, gdzie w trakcie trwania okresu próbnego pracownik nie był obecny w miejscu pracy w sposób usprawiedliwiony, np. zwolnienie L4. W takim przypadku okres próbny zostaje wydłużony o liczbę absencji zatrudnionego. Jednak należy pamiętać, że przedłużenie nie może trwać dłużej niż 1 miesiąc.
- Możliwości ponownego zawarcia umowy próbnej.
Nowelizacja przepisów zezwala na ponowne zawarcie umowy próbnej dla pracownika, jednak pod pewnymi warunkami. Należą do nich następujące sytuacje:
- pracownik będzie zatrudniony do wykonywania innego rodzaju pracy na terenie tego samego przedsiębiorstwa;
- minęły 3 lata od rozwiązania lub wygaśnięcia poprzednio zawartej umowy.
Jak wygląda umowa na okres próbny?
Umowa na okres próbny zawiera te same informacje, co umowa o pracę zawierana na czas określony bądź nieokreślony. Co ważne, powinna być zawarta najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy. Dokument musi zawierać takie informacje jak:
- strony umowy;
- adres siedziby pracodawcy;
- rodzaj wykonywanej pracy;
- miejsce wykonywania pracy;
- wysokość wynagrodzenia;
- wymiar czasu pracy;
- wskazanie rodzaju umowy;
- termin rozpoczęcia pracy;
- termin zakończenia okresu próbnego;
- datę zawarcia umowy.
Czy pracownikowi zatrudnionemu na okres próbny przysługuje urlop?
Pracownikowi, który został zatrudniony na podstawie umowy na okres próbny, przysługuje prawo do urlopu wypoczynkowego. Jego wymiar obliczany jest proporcjonalnie do czasu wykonywania pracy w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu na rok. Przykładowo pracownikowi, którego obowiązuje wymiar 20 dni urlopowych, ma do dyspozycji 13 godzin urlopu.
Rozwiązanie umowy na okres próbny – czy jest możliwe?
Każdy pracownik i pracodawca ma możliwość przedłożenia wypowiedzenia umowy na okres próbny. Można tego dokonać na trzy sposoby:
- Rozwiązanie umowy za porozumieniem stron – możliwe jest jedynie w sytuacji, kiedy obie strony (pracownik i pracodawca) wyrażają zgodę na taki sposób zakończenia współpracy;
- Wypowiedzenie umowy z zachowaniem okresu wypowiedzenia – jedna ze stron wyraża wolę zakończenia współpracy, wręczając wypowiedzenie drugiej stronie z zachowaniem okresu wypowiedzenia;
- Wypowiedzenie umowy bez okresu wypowiedzenia – ma miejsce w dwóch przypadkach. Pierwszym z nich jest rozwiązanie umowy za porozumieniem stron. Drugi zachodzi w sytuacji, kiedy pracownik lub pracodawca dopuścił się rażącego naruszenia obowiązków. W przypadku zatrudnionego może to być, np. kradzież, natomiast w przypadku pracodawcy niewypłacenie wynagrodzenia.
Jaki jest czas wypowiedzenia umowy na okres próbny?
Wymiar okresu wypowiedzenia jest zależny od długości trwania umowy na okres próbny i wynosi:
- 3 dni robocze – jeżeli umowa na okres próbny trwa do 2 tygodni;
- 1 tydzień – jeżeli umowa na okres próbny trwa dłużej niż 2 tygodnie, natomiast krócej niż 3 miesiące;
- 2 tygodnie – jeżeli umowa na okres próbny trwa 3 miesiące.
Co ważne, 3-dniowe wypowiedzenie umowy na okres próbny obejmuje wyłącznie dni robocze i jest liczony od dnia następującego po dniu, w którym zostało złożone wypowiedzenie.
Jakie są wady i zalety pracy na umowie na okres próbny dla pracownika?
Umowa na czas próbny cechuje się swoimi zaletami i wadami. Dla pracownika atutem będzie:
- możliwość poznania specyfiki danej firmy;
- pracownik może zweryfikować czy dany zakres obowiązków, stanowisko czy warunki zatrudnienia mu odpowiadają;
- krótki okres wypowiedzenia, jeżeli pracownik chciałby zrezygnować bądź zmienić miejsce pracy.
Wadą umowy na okres próbny dla pracownika będzie ograniczenie czasowe trwania umowy oraz brak gwarancji podpisania kolejnej umowy z pracodawcą.
Jakie są wady i zalety zatrudnienia pracownika na okres próbny dla pracodawcy?
Umowa na czas próbny ma również swoje zalety i wady dla pracodawców. Do atutów można zaliczyć:
- możliwość zweryfikowania kwalifikacji i umiejętności nowego pracownika;
- krótki okres wypowiedzenia, jeżeli pracownik nie sprawdzi się na danym stanowisku;
- możliwość zastępstwa innego nieobecnego pracownika.
Wadą tego rodzaju umowy dla pracodawcy jest ograniczenie czasowe trwania umowy oraz krótki okres weryfikacji zdolności pracownika.
Umowa na okres próbny pozwala na zweryfikowanie czy dane miejsce pracy i zakres obowiązków jest odpowiedni dla obu stron. Ze względu na krótki czas wypowiedzenia zarówno podwładny, jak i pracodawca może szybko zakończyć współpracę. Nie jest to pożądana forma zatrudnienia dla pracowników. Jednak stanowi najczęstszy rodzaj podpisywanych umów na początku współpracy.
