Jednoosobowa działalność gospodarcza jest w Polsce jedną z najpopularniejszych form prawnych prowadzenia własnej firmy, wiążącą się z pewnymi korzyściami, ale i ograniczeniami dla młodych przedsiębiorców. Na utworzenie jednoosobowej działalności często decydują się osoby stawiające pierwsze kroki w biznesie lub chcące nawiązywać współpracę z firmami na podstawie umowy B2B. Jak wygląda prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej i o czym należy pamiętać zakładając własną firmę?
Zalety i wady jednoosobowej działalności gospodarczej
Prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej jest stosunkowo prostą i najtańszą formą prawną – rejestracja firmy jest darmowa i może być dokonana przez internet, bez wizyty w urzędzie miasta. Firma jest rejestrowana w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, nie ma co do niej żadnych wymagań kapitałowych, a właściciel firmy samodzielnie zarządza wszystkimi aspektami jej działalności. Jest w pełni samodzielny i niezależny, ale jednocześnie odpowiada własnym majątkiem za zobowiązania firmy – jeśli pojawią się problemy, nie ma partnerów, na których pomocy może się opierać. Jednoosobową działalność gospodarczą można zlikwidować niemalże tak łatwo, jak założyć – to korzystne, szczególnie z perspektywy projektów, które zakończyły się niepowodzeniem lub przestały się opłacać.
Ważną cechą i zaletą jednoosobowych działalności gospodarczych jest możliwość wyboru spośród wszystkich form opodatkowania oraz prowadzenia uproszczonej ewidencji księgowej. W kwestii tej ostatniej wartościowym rozwiązaniem są proste programy do fakturowania i biura rachunkowe, których koszt jest niewielki, a załatwianie spraw księgowych wyjątkowo łatwe.
Jak założyć jednoosobową działalność gospodarczą?
Jest wiele kwestii, o których należy pamiętać decydując się na założenie jednoosobowej działalności gospodarczej i które warto rozważyć jeszcze przed przystąpieniem do wypełniania wniosku o jej rejestrację. Sam wniosek CEIDG-1 można składać w wersji papierowej w urzędzie miasta bądź gminy, wypełnić w formie elektronicznej i udać się do urzędu w celu jego podpisania lub przesłać elektronicznie korzystając z profilu zaufanego e-PUAP. W formularzu podać należy:
Nazwa działalności musi być ściśle związana z osobowością jej właściciela – na nazwę składa się jego pełne imię i nazwisko, a wymyślona nazwa firmy może być do tego jedynie dodatkiem.
Fragment wniosku CEIDG-1
Wybraną formę opodatkowania. Przedsiębiorca musi zaznaczyć, z jakiej formy zamierza korzystać, wybierając spośród podatku PIT progresywnego, PIT-u liniowego, ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych lub karty podatkowej.
- PIT progresywny (na zasadach ogólnych) polega na pobieraniu podatku od wyliczonego dochodu (przychodów pomniejszonych o koszty). W sytuacji, gdy firma nie ma przychodów, nie płaci podatku dochodowego. Forma ta uprawnia też do korzystania z ulg podatkowych. Obowiązujące stawki podatku to 17% oraz 32%, kolejno dla dochodów niższych i wyższych niż 85 528 zł. W przypadku działalności uzyskujących wysokie dochody PIT progresywny może nie być opłacalny.
- Podatek liniowy rozliczany jest podobnie, jak podatek PIT progresywny, ale obowiązuje w nim jednolita stawka 19% niezależnie od tego, jak wysokie są dochody działalności. W przypadku podatku liniowego nie ma możliwości korzystania z ulg podatkowych.
- Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest płacony od przychodów, a nie od dochodów – nie odlicza się od niego kosztów swojej działalności. Wybierając tę opcję należy zdecydować się na jedną z pięciu stawek: 3%, 5,5%, 8,5%, 17% i 20% – stawka zależy od charakteru działalności.
- Karta podatkowa jest najprostszą formą opodatkowania, najczęściej wybieraną przez bardzo małe firmy. W jej przypadku to naczelnik urzędu skarbowego ustala wysokość podatku, za podstawę biorąc rodzaj i miejsce wykonywania działalności oraz osiągane przychody. Wysokość stawki może być zależna od ilości mieszkańców w miejscowości prowadzenia działalności oraz rodzaju wykonywanych usług. Problemem przy rozliczaniu się na podstawie karty podatkowej będzie brak możliwości zatrudniania pracowników, korzystania z usług innych przedsiębiorstw i zakładów lub sprzedawania produktów opodatkowanych podatkiem akcyzowym.
Oświadczenie o wyborze formy opodatkowania
Kody PKD, czyli kody klasyfikacji działalności wykonywanych przez firmę i ujętych w Polskiej Klasyfikacji Działalności. Lista kodów PKD znajduje się na stronie Biznes.gov.pl.
Numery REGON i NIP zostają nadane automatycznie przy wypełnianiu wniosku CEIDG-1. Wniosek jest też jednocześnie przesyłany do ZUS w celu wpisania właściciela firmy jako płatnika składek, choć tu właściciel będzie musiał zgłosić się jeszcze w celu zgłoszenia swojej osoby do ubezpieczeń.
NIP składa się z 10 cyfr:
- pierwsze trzy – kod urzędu skarbowego,
- kolejne sześć – ciąg losowych cyfr
- ostatnia – liczba kontrolna
REGON jest ciągiem 9 cyfr:
- pierwsze dwie – numer województwa
- kolejne pięć – numer seryjny
- ostatnia – liczba kontrolna
Firmowe konto bankowe. Zakładając firmę należy przemyśleć kwestię założenia dla niej odrębnego konta bankowego, biorąc pod uwagę kwestie takie jak wygoda obsługi czy niezbędne opłaty za prowadzenie konta i wykonywanie przelewów. Numer konta bankowego będzie podawany w formularzu i dostępny w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, a także udostępniany klientom i kontrahentom.
Jednoosobowa działalność gospodarcza – o tym warto pamiętać
O ile samo założenie jednoosobowej działalności gospodarczej jest darmowe, prowadzenie firmy samodzielnie nigdy nie będzie pozbawione kosztów i te mogą pojawić się już przy pierwszych miesiącach prowadzenia działalności, czy to w formie potrzeby zakupu sprzętów, towarów, wykonywania opłat czy zdobywania niezbędnych pozwoleń i licencji. Wszystko zależy tu od charakteru prowadzonej firmy.
Nawet prowadzenie jednoosobowej działalności gospodarczej może okazać się wyzwaniem, dlatego dla wielu działań warto podejmować się współpracy z ekspertami lub korzystać z dedykowanych narzędzi. Jednym z przykładów może tu być program do fakturowania który znacząco ułatwi wystawianie i rozliczanie faktur i dokumentów sprzedaży, ich organizację, sprawdzanie kontrahentów w bazach GUS i na białej liście podatników czy kontrolowanie bieżących rozrachunków i płatności.
