Ogłoszenie upadłości konsumenckiej to rozwiązanie, z jakiego korzystają osoby, które nie są w stanie wyjść z długów. Kolejne nowelizacje obowiązujących przepisów sprawiły, że stało się ono bardziej dostępne.
Czym jest upadłość konsumencka?
Upadłość konsumencka pozwala kompleksowo rozwiązać problem zadłużenia. Dzięki temu mechanizmowi osoba, która w wyniku choroby lub nieszczęśliwego zdarzenia losowego nie jest w stanie spłacić zobowiązań, otrzymuje szansę na nowy start. Upadłość konsumencka jest korzystna nie tylko dla dłużnika, który może w ten sposób uniknąć egzekucji komorniczej, wiążącej się z utratą miejsca zamieszkania i całych zarobków, lecz także dla wierzyciela będącego w stanie odzyskać całą należność. Warto przy tym zaznaczyć, że nie wszystkie długi zostają umorzone wraz z ogłoszeniem upadłości konsumenckiej. Bezwzględnie spłacone muszą być:
- długi alimentacyjne,
- długi z tytułu rent i odszkodowań,
- długi z orzeczeń w sprawach karnych i wykroczeniowych,
- długi umyślnie zatajone,
- długi zaciągnięte po ogłoszeniu upadłości.
W jakiej sytuacji ogłasza się upadłość konsumencką?
Upadłość konsumencką może ogłosić osoba nieposiadająca statusu przedsiębiorcy. Musi ona przy tym spełniać szereg wymagań, wynikających ze znowelizowanego Prawa upadłościowego, którego przepisy weszły w życie 24 marca 2020 roku. Do warunków upadłości konsumenckiej zaliczają się niezawiniona niewypłacalność i brak wcześniejszego umorzenia zobowiązań.
Niezawiniona niewypłacalność
Osoba, która chce ogłosić upadłość konsumencką, musi być niewypłacalna, a więc nie posiadać zdolności do regulowania swoich zobowiązań pieniężnych. Jego sytuacja finansowa nie może być przy tym spowodowana jego umyślnym działaniem lub rażącym zaniedbaniem.
Brak wcześniejszego umorzenia zobowiązań
Upadłość konsumencką może ogłosić tylko osoba, która nie występowała o wszczęcie procedury upadłościowej w ciągu ostatnich dziesięciu lat.
Proces ogłoszenia upadłości konsumenckiej
Osoba chcąca rozpocząć procedurę upadłościową musi złożyć wniosek o upadłość konsumencką na urzędowym formularzu, który można pobrać ze strony internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości. Wraz z wnioskiem należy przedstawić dokumenty potwierdzające podane w nim informacje. Są to przede wszystkim:
- umowy, na podstawie których zostały zaciągnięte długi,
- wezwania do zapłaty,
- nakazy sądowe,
- postanowienia o wszczęciu egzekucji,
- zajęcia egzekucyjne.
W sytuacji, w której dłużnik ubiega się o możliwość ogłoszenia upadłości konsumenckiej ze względu na problemy natury medycznej, należy również przedstawić dokumenty potwierdzające stan zdrowia. Wypełniony i podpisany wniosek można wysłać pocztą lub złożyć osobiście w biurze podawczym właściwego sądu. W wypadku błędów w dokumentacji lub braku uiszczenia opłaty sądowej, wnioskodawca otrzyma wezwanie od sądu, w którym wskazane zostaną punkty wymagające uzupełnienia lub poprawienia. Czas przewidziany na korektę wniosku wynosi 7 dni.
Postępowanie upadłościowe – rodzaje
Współcześnie istnieją dwa rodzaje postępowania upadłościowego – postępowanie uproszczone i postępowanie zwykłe.
Postępowanie uproszczone
Od 24 marca 2020 roku możliwe jest przeprowadzenie tak zwanego konsumenckiego uproszczonego postępowania upadłościowego. Procedura ta w znaczący sposób ogranicza aktywność sądu i powinna trwać nie dłużej niż 6–8 miesięcy. Tokiem postępowania uproszczonego kieruje syndyk, który kontaktuje się bezpośrednio z dłużnikiem, jest odpowiedzialny za sprzedaż jego majątku i przygotowuje projekt planu spłaty wierzycieli.
Postępowanie zwykłe
W momencie, gdy postępowanie uproszczone nie jest możliwe, przeprowadza się postępowanie zwykłe. Dzieje się tak w obliczu złożonej sytuacji majątkowej dłużnika, a więc wtedy, gdy:
- prowadził on w przeszłości firmę,
- posiada znaczny majątek,
- posiada majątek z nieuregulowanym stanem prawnym,
- ma bardzo wielu wierzycieli.
Postępowaniem kieruje sędzia-komisarz. Jest to zawodowy sędzia, asesor lub referendarz sądowy, który nie kontaktuje się z dłużnikiem osobiście, tylko komunikuje swoje decyzje w formie postanowień, zarządzeń i wezwań. Postępowanie zwykłe w sprawie upadłości konsumenckiej trwa zazwyczaj od roku do dwóch lat.
Upadłość konsumencka – konsekwencje
Na drodze postępowania upadłościowego określone zostaje jakim osobom, w jakiej wysokości i w jakim terminie dłużnik jest zobowiązany do spłacenia zadłużenia. Uwzględnione zostają przy tym możliwości zarobkowe danej osoby i koszty utrzymania rodziny. W praktyce oznacza to, że dłużnik może liczyć na zredukowanie długów i rozłożenie ich na raty. Maksymalny okres realizacji planu spłaty wierzycieli wynosi 7 lat.
Dobre strony upadłości konsumenckiej
Osoba ogłaszając upadłość konsumencką nie musi się obawiać, że zostanie pozbawiona wszystkiego. Zgodnie z obowiązującym prawem ma ona zagwarantowane zachowanie określonego majątku ruchomego najpotrzebniejszego w codziennym życiu. Ochronie podlega również część uzyskiwanych po ogłoszeniu upadłości dochodów, takich jak wynagrodzenie za pracę oraz świadczenia emerytalne i rentowe.
Słabe strony upadłości konsumenckiej
Upadłość konsumencka wymaga od dłużnika spieniężenia wartościowego majątku w celu spłaty wierzycieli. Dotyczy to nie tylko majątku posiadanego w dniu ogłoszenia upadłości, lecz także tego uzyskanego później, na przykład na drodze darowizny. Ogłoszenie upadłości konsumenckiej wiąże się również z ograniczeniem prawa do prywatności. Informacje na temat wyniku postępowania zostaną publicznie obwieszczone wraz z danymi osobowymi dłużnika, które obejmują imię, nazwisko, PESEL oraz adres zamieszkania.
