Powtarzające się świadczenia niepieniężne wspólnika na rzecz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością

Ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (dalej jako „KSH”) reguluje funkcjonowanie spółek prawa handlowego, w tym również spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Przepisy ustawy dają możliwość zobowiązania wspólnika takiej spółki do świadczenia na jej rzecz usług lub pracy za zapłatą wynagrodzenia. Niniejsza publikacja ma na celu przybliżenie tej instytucji oraz ocenę jej opłacalności zarówno dla spółki jak i wspólnika.

Wspólnikom spółek z ograniczoną odpowiedzialnością zależy na tym, aby spółka cały czas się rozwijała i przynosiła zyski. Zyski spółki następnie, decyzją wspólników, mogą być przeznaczona na wypłatę na ich rzecz w formie dywidendy. Wspólnicy często jednak zastanawiają się w jaki, możliwie optymalny sposób, mogą wpłynąć na prawidłowe prowadzenie działalności przez spółkę, jej rozwój, otrzymując jednocześnie z tego tytułu wynagrodzenie, inne niż dywidenda.

Takim rozwiązaniem może być nałożenie w umowie spółki obowiązku wspólnika do spełniania dodatkowych, powtarzających się świadczeń w zamian za wynagrodzenie.

ŚWIADCZENIA POWTARZAJĄCE SIĘ

Podstawowym obowiązkiem wspólnika w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, jest zobowiązanie do wniesienia wkładu na pokrycie kapitału zakładowego. Obowiązek ten wynika wprost z przepisów KSH i jest nierozerwalnie związany z naturą spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Inne zobowiązania wspólników, jeżeli mają mieć charakter korporacyjny, muszą zostać określone w umowie spółki. Takim innym obowiązkiem może być zobowiązanie wszystkich lub tylko niektórych  wspólników do realizowania na rzecz spółki powtarzających się świadczeń niepieniężnych, za ustalonym wynagrodzeniem.

Jak wynika z powyższego, świadczenie musi mieć charakter powtarzający się – a zatem okresowy. Nie może to być świadczenie jednorazowe, ciągłe czy stałe. Obowiązek świadczenia zazwyczaj związany jest z możliwościami wspólnika, który posiada wiedzę, doświadczenie i umiejętności do zrealizowania na rzecz spółki świadczeń, których ona potrzebuje dla realizacji celu, dla którego została zawiązana.

Prócz powyższego, istotnym jest, aby świadczenie miało charakter niepieniężny. Na gruncie przepisów KSH świadczeniem niepieniężnym nie będzie obowiązek odpłatnego odbioru towarów czy usług spółki przez wspólnika.

Nie można pominąć tego, że to spółka ma być odbiorcą świadczeń realizowanych przez wspólnika. Korzyści płynące z realizacji świadczeń powtarzających się powinny powstawać bezpośrednio po stronie spółki, a nie jej kontrahentów, pozostałych wspólników czy członków zarządu.

Jako przykład takich świadczeń można wskazać:

• udzielanie pomocy prawnej w określonym czasie i w określonym zakresie,
• świadczenie usług księgowych, poprzez rozliczanie należności publicznoprawnych w określonym momencie w miesiącu,
• prowadzenie szkoleń dla spółki,
• dokonywanie raz w miesiącu usług serwisowych sprzętu komputerowego.

Należy mieć na uwadze, że takimi świadczeniami nie będą na pewno wykonywanie usług polegających na stałym doradztwie, prowadzeniu stałych usług marketingowych, udostępnianiu nieruchomości.

USTANOWIENIE OBOWIĄZKU ŚWIADCZEŃ POWTARZAJĄCYCH SIĘ

Jak wskazano na wstępie niniejszej publikacji, wszelkie obowiązki korporacyjne wspólników wobec spółki muszą wynikać z umowy spółki. Inaczej nie jest też w przypadku ustanowienia powtarzających się świadczeń niepieniężnych.

Obowiązek tych świadczeń można uregulować już w momencie zawiązywania spółki. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby wspólnicy doregulowali te kwestię na późniejszym etapie jej działalności, zmieniając umowę spółki w tym zakresie.

W pierwszej kolejności należy zaznaczyć, że zmiana umowy spółki wymaga podjęcia uchwały przez zgromadzenie wspólników odpowiednią większością głosów. W przypadku nałożenia na któregoś ze wspólnika dodatkowych obowiązków względem spółki, w ramach zmiany umowy spółki, konieczne jest też uzyskanie zgody tego wspólnika w tym zakresie. Takim przypadkiem jest właśnie wprowadzenie obciążenia w postaci świadczeń powtarzających się.

Postanowienie umowy spółki, wprowadzające obowiązek świadczeń powtarzających się, powinno określać:

1.  rodzaj świadczeń,

2. zakres świadczeń.

Przez rodzaj świadczeń rozumieć należy przedmiot świadczenia, czyli co dany wspólnik ma robić na rzecz spółki.

Przez zakres świadczeń rozumieć należy częstotliwość, w jakiej świadczenie ma być spełniane.

Zobowiązanie do powtarzających się świadczeń ma charakter odpłatny – zasada ta wynika wprost z przepisów KSH i nie może być łamana. Nadmienić należy, że nieodpłatne realizowanie świadczeń przez wspólnika na rzecz spółki generowałoby przychód po jej stronie, co wiązałoby się z powstaniem obowiązku podatkowego po stronie spółki.

Wysokość wynagrodzenia czy sposób jego wyliczenia powinna zostać również określona w umowie spółki. Wynagrodzenie powinno mieć charakter rynkowy.

ZBYCIE UDZIAŁÓW

Obowiązek do wykonywania świadczeń powtarzających się jest obowiązkiem związanym z posiadanymi udziałami przez wspólnika. Innymi słowy, obciąża te udziały. Oznacza to, że obowiązek ten „dzieli los” obciążonych udziałów. Dlatego też przepisy KSH wprowadzają zasadę, że w przypadku chęci zbycia udziałów obciążonych tym obowiązkiem, wymagane jest uzyskanie zgody spółki. W umowie spółki wspólnicy mogą uregulować te kwestię odmiennie, jednak dla zabezpieczenia interesów spółki, która jest zainteresowana otrzymywaniem tych świadczeń, istotnym jest, aby potencjalny nabywca posiadał predyspozycje do ich spełnienia.

PODATKI I ZUS

Wprowadzenie w umowie świadczeń powtarzających się, może też być opłacalne, z punktu widzenia obciążeń publicznoprawnych.

Po pierwsze, wynagrodzenie wypłacane przez spółkę na rzecz wspólnika kwalifikowane jest jako inne źródło, a to oznacza, że opodatkowane będzie zgodnie ze skalą podatkową (12%/32%), a wspólnik będzie mógł skorzystać z kwoty wolnej od podatku.

Po drugie, wypłacone wynagrodzenie będzie mogło zostać zaliczone jako koszty uzyskania przychodów spółki.

Po trzecie, powtarzające się świadczenia niepieniężne nie stanowią tytułu do objęcia ubezpieczeniem społecznym ani zdrowotnym, a to oznacza, że od tak uzyskiwanych przychodów wspólnik nie zapłaci składki zdrowotnej.

PODSUMOWANIE

Wprowadzenie w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością powtarzających się świadczeń niepieniężnych jest jednym ze sposobów na zaangażowanie wspólników spółki w jej działalność, rozwój biznesu prowadzonego przez spółkę, a także może stanowić optymalny sposób na uzyskiwanie przez wspólników innych niż dywidenda zysków pochodzących ze spółki.

Wprowadzenie tej instytucji do spółki wymaga wykonania wielu czynności dodatkowych, w ty, przygotowania odpowiedniej dokumentacji. W celu zabezpieczenia interesów zarówno spółki jak i wspólników oraz zadbania o to, aby instytucja ta spełniała swoją rolę w prowadzonej działalności, warto skonsultować się podmiotami, specjalizującymi się w obsłudze korporacyjnej spółek.

Kancelaria Chmura i Partnerzy zapewnia wszechstronną obsługę prawną dla przedsiębiorców. Działalność kancelarii koncentruje się na zapewnieniu klientom kompleksowego wsparcia w zakresie rozwiązywania ich problemów prawnych oraz pomocy w rozwijaniu działalności gospodarczej.