Obrót kryptowalutami na tle regulacji prawnych

Kryptowaluty wciąż cieszą się dużym zainteresowaniem. Inwestowanie w kryptowaluty zyskuje na popularności, a waluty wirtualne z każdym rokiem odgrywają coraz to istotniejszą role w obrocie gospodarczym. Do najpopularniejszych należą Bitcoin i Ethereum. Kryptowaluty dalej przysparzają wielu wątpliwości w zakresie ich interpretacji na gruncie przepisów prawa. Celem niniejszego artykułu jest przybliżenie tematyki obrotu kryptowalutami w odniesieniu do regulacji prawnych.

Kryptowaluty – czym są?

Potocznie nazywane wirtualnymi pieniędzmi. W świetle prawa, kryptowaluta nie jest uznawana za środek płatniczy. Legalna definicja tego terminu, znajdują się w ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu.

Kryptowaluta to waluta wirtualna, przez którą rozumie się cyfrowe odwzorowanie wartości, które nie jest:

• prawnym środkiem płatniczym emitowanym przez NBP, zagraniczne banki centralne lub inne organy administracji publicznej,
• międzynarodową jednostką rozrachunkową ustanawianą przez organizację międzynarodową i akceptowaną przez poszczególne kraje należące do tej organizacji lub z nią współpracujące,
• pieniądzem elektronicznym w rozumieniu ustawy o usługach płatniczych,
• instrumentem finansowym w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi,
• wekslem lub czekiem

– oraz jest wymienialne w obrocie gospodarczym na prawne środki płatnicze i akceptowane jako środek wymiany, a także może być elektronicznie przechowywane lub przeniesione albo może być przedmiotem handlu elektronicznego

Powyższa definicja wprost wskazuje, że waluta wirtualna posiada wartość majątkową, co w konsekwencji oznacza, że może ona stanowić przedmiot obrotu, polegający na wymianach pomiędzy walutami wirtualnymi i środkami płatniczymi, jak również wymianach pomiędzy samymi walutami wirtualnymi.

Należy tutaj podkreślić, że kryptowaluta i waluta wirtualna nie są pojęciami tożsamymi. Każda kryptowaluta jest walutą wirtualną, ale nie każda waluta wirtualna jest kryptowalutą. Definicja waluty wirtualnej jest pojęciem znacznie szerszym, która uwzględnia rodzaj waluty wirtualnej, jakim jest kryptowaluta. Ponadto, istnieją również waluty wirtualne,  które nie korzystają z technologii blockchain i tym samym nie wykorzystują powiązanych z nią metod transakcji.

Działalność w zakresie obrotu kryptowalutami tzw. giełdy i kantory

W Polsce, zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami prawa, podmioty, które zajmują się świadczeniem usług w zakresie:

• pośrednictwa w obrocie kryptowalutami;
• wymiany pomiędzy walutami wirtualnymi i środkami płatniczymi;
• wymiany pomiędzy walutami wirtualnymi;
• prowadzenia rachunków zapewniających osobom uprawnionym możliwość korzystania z walut wirtualnych;

zobowiązane są do zarejestrowania się w odpowiednim rejestrze.

Ustawodawca nie określa, w jakiej formie prawnej działalność w zakresie kryptowalut powinna być prowadzona. Może to być zarówno jednoosobowa działalność gospodarcza, jak i spółka prawa handlowego. Jednakże, aby móc dokonać wpisu do rejestru, konieczne jest spełnienie wymogu niekaralności oraz wymogu posiadania odpowiedniej wiedzy lub doświadczenia w zakresie wykonywanej działalności.

Przedsiębiorca musi wykazać, że nie został prawomocnie skazany za umyślne przestępstwo przeciwko działalności instytucji państwowych oraz samorządu terytorialnego, wymiarowi sprawiedliwości, wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu i interesom majątkowym w obrocie cywilnoprawnym, obrotowi pieniędzmi i papierami wartościowymi, finansowaniu przestępstw o charakterze terrorystycznym, za przestępstwo popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, czy też za umyślne przestępstwo skarbowe. Jeżeli działalność prowadzona jest w formie spółki, wymóg ten stosuje się odpowiednio do wspólników, którym powierzono prowadzenie spraw spółki, uprawnionych do reprezentacji spółki lub członków organów zarządzających oraz do beneficjenta rzeczywistego tego podmiotu. Z kolei  wymóg posiadania odpowiedniej wiedzy uważa się za spełniony, jeżeli osoba ukończyła szkolenie lub kurs obejmujący prawne lub praktyczne zagadnienia związane z działalnością w zakresie walut wirtualnych albo wykonywała, przez okres co najmniej roku, czynności związane z przedmiotową działalnością, co zostało potwierdzone odpowiednimi dokumentami.

Wniosek o wpis do rejestru działalności w zakresie walut wirtualnych, przedsiębiorca składa w formie elektronicznej do ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Wniosek taki powinien zawierać:

1.  imię i nazwisko albo nazwę (firmę);

2. numer w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym i/lub numer NIP;

3. wskazanie świadczonych usług  w zakresie kryptowalut;

4. kwalifikowany podpis elektroniczny, podpis zaufany albo osobisty podpis składającego wniosek.

Ponadto, do wniosku należy załączyć stosowne oświadczenia, wymagane przez przepisy prawa.

Wpis do rejestru powinien zostać dokonany w terminie 14 dni od dnia wpływu wniosku, jeżeli nie występują podstawy do odmowy jego dokonania.

Należy pamiętać, że prowadzenie działalności w zakresie kryptowalut bez dokonaniu wpisu w przedmiotowym rejestrze skutkuje odpowiedzialnością przedsiębiorcy i podlega karze pieniężnej do 100 000 zł.

Opodatkowanie obrotu kryptowalutami

Przychody z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej zaliczamy do przychodów z zysków kapitałowych, za które zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych, uważa się przychody z wymiany waluty wirtualnej na środek płatniczy, towar, usługę lub prawo majątkowe inne niż waluta wirtualna lub z regulowania innych zobowiązań walutą wirtualną.

Zgodnie z powyższym opodatkowaniu nie podlega więc każdy obrót kryptowalutą, tylko jego odpłatne zbycie. W przypadku wymiany kryptowaluty na prawny środek płatniczy, towar lub usługę, podatnik zobowiązany jest do zapłaty podatku od uzyskanego dochodu, czyli różnicy między przychodem, a kosztami nabycia kryptowaluty, w wysokości 19% Wskazana stawka ma zastosowanie niezależnie do tego, czy przychód uzyskano w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, czy też prywatnie inwestując jako osoba fizyczna.

Z kolei, wymiana kryptowalut na inne kryptowaluty jest neutralna podatkowo i nie wiąże się z powstaniem przychodu w podatku dochodowym od osób prawnych. Dopiero w przypadku odpłatnego zbycia kryptowaluty albo wymiany na towar lub usługę, konieczne będzie podatkowe rozliczenie tej transakcji.

Podsumowanie

Rozwój technologii sprawił, że w waluty wirtualne inwestują nie tylko osoby posiadające doświadczenie inwestycyjne, ale również takie, które takiego nie posiadają. Pomimo tego, że inwestycja może okazać się korzystna niesie za sobą wiele ryzyk:

• duża zmienność rynku,
• brak stabilność obrotu,
• brak nadzoru rynku,
• brak odpowiednich mechanizmów zapewniających bezpieczeństwo inwestycji oraz ułatwiających ewentualne dochodzenie roszczeń,

to tylko niektóre ryzyka, które wiążą się z  inwestowaniem w kryptowaluty. Ponadto obrót kryptowalutami dalej budzi wątpliwości w odniesieniu do obowiązujących przepisów prawa. Dlatego, przed przystąpieniem do inwestycji, należy dokładnie zapoznać się z rynkiem oraz odnoszącymi się do niego przepisami prawa.