Dofinansowanie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przez wspólnika

W jaki sposób wspólnik może przekazać środki na prowadzenie działalności przez spółkę z o.o.? Poniżej wskazujemy zasadnicze rozwiązania w tym względzie.

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest najprostszą spółką kapitałową, tj. taką, w której majątek wspólników może być oderwany od prowadzenia spraw spółki i jej reprezentowania. Wspólnicy takiej spółki, o ile jej nie reprezentują, odpowiadają wyłącznie do wysokości umówionych i wniesionych wkładów. Dlatego też stanowi ona względnie bezpieczną dla wspólników i jednocześnie nieskomplikowaną formę prowadzenia działalności gospodarczej.

W toku prowadzenia działalności spółka niejednokrotnie wymaga dofinansowania, czy to na potrzeby rozwijania działalności, czy to na potrzeby pokrycia strat (które powinno nastąpić ze środków własnych spółki). Należy więc odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób wspólnik może zasilić spółkę finansowo.

O ile spółka nie pozyskuje dofinansowania z zewnętrznych źródeł (np. dotacji) pierwszym adresatem zapotrzebowania o wsparcie finansowe są dotychczasowi udziałowcy spółki. Poniżej zostanie przedstawionych kilka zasadniczych sposobów dofinansowania działalności spółki z o.o. przez jej wspólników.

Podwyższenie kapitału zakładowego

Spółka może pozyskać finansowanie od wspólnika poprzez podwyższenie jej kapitału zakładowego, t. j. w drodze wniesienia przez wspólnika do spółki dodatkowego wkładu. Do podwyższenia dochodzi w drodze zwiększenia ilości udziałów (utworzenia nowych) lub zwiększenia wartości nominalnej udziałów dotychczasowych. Podwyższenie kapitału zakładowego odbywa się w drodze zmiany umowy spółki albo w oparciu o dotychczasowe brzmienie umowy spółki. O ile umowa spółki nie zawiera modyfikacji w tym względzie, wkład wspólnika może być wniesiony w formie pieniężnej lub niepieniężnej.

Podwyższenie kapitału zakładowego jest zasadniczym sposobem dofinansowania działalności spółki, także przez zewnętrznych inwestorów.

Agio (nadwyżka)

Wysokość wkładu wnoszonego z tytułu nabycia udziałów powinna być co najmniej równa wartości nominalnej podwyższenia adresowanego do wspólnika. W sytuacji objęcia i wniesienia wkładu w wartości przenoszącej umówioną wysokość, nadwyżkę (tzw. agio) przelewa się do kapitału zapasowego spółki. Tworzona jest wówczas rezerwa finansowa zabezpieczająca spółkę w czasie braku prosperity, na pokrycie, np. wygenerowanej straty (środki z agio nie mogą być przeznaczone na wypłatę dywidendy). O ile umowa spółki nie stanowi inaczej, agio może być pieniężne oraz aportowe.

Zysk spółki

Agio nie jest jedynym źródłem zasilenia kapitału zapasowego. Kapitał zapasowy może być zasilony z wszelkich nadwyżek finansowych. np. z zysku spółki. Przekazanie zysku spółki na kapitał zapasowy następuje w drodze uchwały o podziale wypracowanego przez spółkę zysku.

Taki zysk zakumulowany na kapitale zapasowym, nieprzeznaczony na pokrycie strat z poprzednich lat oraz niewypłacony jako dywidenda, także stanowi sposób dofinansowania spółki. Pełni on jednak co do zasady formę zabezpieczenia. Aby skorzystać z niego w celach inwestycyjnych, należy zmienić jego charakter i np. przekazać go na kapitał zakładowy poprzez podwyższenie kapitału zakładowego ze środków własnych spółki. Przekazanie środków z kapitału zapasowego na kapitał zakładowy sprawi, że zarząd uzyska większą swobodę co do rozporządzania środkami zgromadzonymi na kapitale zapasowym.

Jednocześnie zwiększeniu ulegnie wysokość kapitału zakładowego spółki oraz udziałów poszczególnych wspólników.

Dopłaty do udziałów

O ile zostanie to przewidziane w umowie spółki, wspólnicy mogą być wezwani przez spółkę do dokonania dopłat na jej rzecz (dopłaty do udziałów). Dopłaty uiszcza się do wysokości krotności wartości nominalnej udziałów ustalonej w umowie spółki. Dopłaty są obowiązkowe  powinny obciążać wszystkich wspólników równomiernie.

Dopłaty do udziałów są zwrotnym środkiem dofinansowania spółki, w praktyce stanowią więc przymusową pożyczkę od wspólników, bez wynagrodzenia. Zwrot, tak jak uiszczenie dopłat, następuje równomiernie, nie może jednak nastąpić, gdy dopłaty zostały przeznaczone na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym.

Pożyczka od wspólnika

Osobnym modelem pozyskania dofinansowania dla spółki jest możliwość zawarcia umowy pomiędzy spółką a jej wspólnikiem. W grę wchodzą wszelkie umowy rozporządzające na rzecz spółki środkami wspólnika, w tym pod tytułem darmym (np. darowizna). W praktyce spotyka się głównie umowy pożyczki. Stosownie do wymogów prawa, umowa pożyczki na kwotę wyższą, niż 1.000 złotych da celów dowodowych powinna być stwierdzona pismem. Przy wdrażaniu dofinansowania spółki w drodze umowy pożyczki należy pamiętać o związanych z tym wymogach korporacyjnych.

Umowa pożyczki jest o tyle dogodnym rozwiązaniem w zakresie dofinansowania spółki, że jest to dofinansowanie zwrotne i odpłatne (za wynagrodzeniem). Prawo cywilne dopuszcza ponadto znaczną swobodę w zakresie uzgodnienia warunków wypłaty pożyczki (np. w ratach), jak też jej spłaty. Niewykluczone jest przy tym także umorzenie całości lub części kwoty pożyczki.

Co więcej, wierzytelność wspólnika o zwrot pożyczki przez spółkę może stanowić przedmiot konwersji na udziały spółki. Pokrycie przez wspólnika udziałów wierzytelnością o zwrot pożyczki lub jej części sprawi, że po stronie spółki odpadnie obowiązek zwrotu pożyczki w części, z jakiej sfinansowano podwyższenie kapitału zakładowego.

Podsumowanie

Powyższe zestawienie dowodzi, że prawo handlowe i prawo cywilne pozwalają na dofinansowanie spółki z o.o. przez jej wspólnika na szereg sposobów, w tym zmianę celu i charakteru dofinansowania już po jego udzieleniu. W przypadku zainteresowania wprowadzeniem najlepszych rozwiązań w tym względzie, w tym określenia podatkowych skutków wdrożenia danego rozwiązania, zachęcamy do skorzystania z profesjonalnego wsparcia prawnego.