Każdy pracownik zatrudniony na podstawie umowy o pracę zobowiązany jest wykonać badania okresowe. Tego rodzaju procedura przeprowadzana jest cyklicznie. Pozytywna ocena stanu zdrowia podwładnego jest warunkiem koniecznym jego dopuszczenia do wykonywania obowiązków służbowych. Co ważne, badanie okresowe do pracy jest obowiązkowe, stąd też pracownik nie może odmówić jego wykonania, w przeciwnym wypadku będzie podlegał określonym konsekwencjom.
Czym są badania okresowe i jaki jest ich cel?
Badania okresowe pracownicze wykonywane są cyklicznie w określonym przez Kodeks pracy czasie. Ich celem jest sprawdzenie aktualnego stanu zdrowia pracownika oraz określenie, czy może wykonywać powierzone obowiązki służbowe. Badania okresowe dotyczą wszystkich zatrudnionych osób na podstawie umowy o pracę. Co ważne, pracodawca nie może dopuścić do pracy podwładnego, który nie posiada aktualnych badań lekarskich.
Badania okresowe zawsze mają termin ważności, może on wynosić 2,3 albo 5 lat w zależności od specyfiki zajmowanego stanowiska pracy oraz zagrożeń, jakie stwarza dla pracownika.
Jakie są rodzaje badań profilaktycznych pracowników?
Badania profilaktyczne pracowników obejmują cztery podstawowe grupy:
- badania wstępne – przed przyjęciem do pracy;
- badania kontrolne – dotyczą pracowników, którzy korzystali ze zwolnienia lekarskiego dłużej niż 30 dni;
- badania okresowe – medycyna pracy – dotyczą wszystkich pracowników, którym upływa termin wskazany przez lekarza medycyny pracy na orzeczeniu lekarskim;
- badania końcowe – wykonywane po wygaśnięciu stosunku pracy i są przeprowadzane na wniosek pracownika.
Kto powinien wystawić skierowanie na badania okresowe?
Na badania okresowe kieruje zakład pracy, który wystawia pracownikowi skierowanie. Dodatkowo to pracodawca ponosi koszt wykonanej procedury medycznej. Skierowanie powinno być sporządzone w dwóch egzemplarzach. Pierwszy przekazywany jest lekarzowi medycyny pracy, natomiast drugi dołączany jest do akt osobowych pracownika.
Badania okresowe – co ile lat należy je wykonywać?
Zgodnie z przepisami zawartymi w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej, badania okresowe pracowników należy wykonywać nie częściej niż raz w roku. Jednak nie rzadziej niż raz na pięć lat. Od tego zapisu istnieją pewne wyjątki, ponieważ lekarz medycyny pracy może skrócić okres ważności badań na podstawie wyników diagnostyki laboratoryjnej bądź stanu zdrowia pacjenta.
Gdzie można wykonać takie badania?
Badania wstępne, później okresowe badania lekarskie, należy wykonywać w placówce medycznej, która zawarła umowę z pracodawcą na świadczenie tego typu usług.
Jakie są obowiązki pracownika
w ramach badań okresowych?
Kodeks pracy reguluje obowiązek względem pracownika poddania się badaniom lekarskim. Dodatkowo zobowiązany jest do przestrzegania wszystkich zaleceń specjalisty. W sytuacji, kiedy podwładny odmawia stawienia się na badania okresowe, wówczas nie może być dopuszczony do wykonywania obowiązków służbowych. Co ważne, stanowi to podstawę do rozwiązania umowy z winy pracownika bez okresu wypowiedzenia.
Jakie są obowiązki pracodawcy
w ramach badań okresowych?
Zgodnie z art. 211 pkt 5 Kodeksu pracy pracodawca ma obowiązek zapewnić swoim podwładnym profilaktyczną opiekę zdrowotną. W tym celu zawiera umowę z zakładem medycyny pracy.
Pracodawca powinien skierować swoich podwładnych na:
- badania wstępne;
- badania kontrolne;
- badania okresowe.
Co ważne, pracodawca nie powinien uznawać orzeczeń lekarskich od innych lekarzy medycyny pracy, niż tych, z którymi zawarł umowę. Dodatkowo nie może on dopuścić pracownika do wykonywania swoich obowiązków służbowych bez aktualnego orzeczenia lekarskiego zaświadczającego brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku.
Badania okresowe kierowców zawodowych
Zawodowi kierowcy podlegają badaniom okresowym co 5 lat, natomiast po ukończeniu 60 roku życia co 2,5 roku. Należą do nich:
- badania ogólne;
- badania laryngologiczne;
- badania okulistyczne;
- badania psychologiczne;
- badania pomocnicze;
- badania neurologiczne w zależności od wskazań.
Badanie okresowe – dzień wolny
Fora internetowe pełne są fraz: badanie okresowe a dzień wolny. Wielu pracowników poszukuje informacji związanych z kosztami badań oraz ewentualną obecnością w miejscu pracy przed lub po ich wykonaniu. Zgodnie z art. 229 § 3 Kodeksu pracy okresowe badania lekarskie powinny być przeprowadzone w miarę możliwości w godzinach pracy. Dodatkowo pracownikowi przysługuje dzień wolny, w dniu ich wykonywania.
Badania okresowe a wynagrodzenie pracownika
Badanie okresowe w czasie pracy podlega 100% wynagrodzeniu. Pracownik zachowuje zatem prawo do pełnej zapłaty za ten dzień. Dodatkowo w sytuacji, kiedy badania przeprowadzane są w innej miejscowości, to podwładnemu przysługuje należność na pokrycie kosztów przejazdu, ustalaną według zasad obowiązujących przy podróżach służbowych.
Przepisy dotyczące badań okresowych zostały zapisane w Kodeksie pracy. Nakłada on określone obowiązki względem pracownika oraz pracodawcy. Badania okresowe stanowią podstawę dopuszczenia podwładnego do zajmowanego stanowiska. W sytuacji, kiedy pracodawca zezwoli na pełnienie obowiązków służbowych bez stosownej dokumentacji, podlega karze grzywny do nawet 30 000 zł.
