Weksel in blanco inaczej nazywany wekslem niezupełnym jest papierem wartościowym, który obowiązkowo musi posiadać określone przez prawo cechy. Dokument ten jest jednym ze sposobów zabezpieczenia wierzytelności. Najczęściej wykorzystywany jest jako zabezpieczenie umowy o finansowanie, np. pożyczki czy kredytu. Wiele instytucji finansowych stosuje weksle in blanco i nie podlega to negocjacjom.
Czym jest weksel in blanco?
Weksel in blanco to rodzaj dokumentu, który w chwili podpisywania nie ma uzupełnionych wszystkich danych. Zazwyczaj spotyka się blankiety, które nie mają wpisanej kwoty do zapłaty. Wystawienie weksla in blanco wiąże się z koniecznością sporządzenia deklaracji wekslowej. Nie musi ona mieć formy pisemnej, jednak najczęściej sporządza się ją na papierze w formie umowy pomiędzy wystawcą a wierzycielem. Treść reguluje zasady dotyczące uzupełnienia przekazanego weksla przez wierzyciela. Deklaracja musi być podpisana przez obie strony. Co ważne, blankiet musi być wypełniony zgodnie z warunkami umowy. Jednym z najważniejszych zapisów deklaracji jest suma wekslowa, która musi być precyzyjnie sformułowana.
Kiedy weksel in blanco jest ważny?
Weksel in blanco to dokument, który w chwili wystawienia nie zawiera części danych. Wyjątek stanowi tutaj konieczność podpisów wystawcy dłużnika i poręczyciela. Jest to warunek konieczny, aby weksel był ważny. Sporządzenie takiego dokumentu nie wymaga specjalnych blankietów urzędowych. Jednak, aby weksel in blanco miał moc prawną, należy umieścić istotne informacje, do których zalicza się:
- słowo „weksel” umieszczone w tytule dokumentu – co ważne, musi być zapisane w tym samym języku, w którym sporządzona jest treść blankietu;
- dane wystawcy;
- dane dłużnika;
- data i miejsce wystawienia weksla;
- polecenie bądź przyrzeczenie bezwarunkowej zapłaty wskazanej kwoty;
- nazwisko osoby, na której rzecz bądź zlecenie ma być dokonana zapłata;
- termin i miejsce płatności;
- podpis wystawcy weksla.
Weksel in blanco bez protestu
Oprócz obowiązkowych elementów, na wekslu mogą pojawić się również dodatkowe zapisy np. klauzula bez protestu. Jej umieszczenie ułatwia dochodzenie wierzytelności z dokumentu w chwili, kiedy dłużnik odmawia przyjęcia weksla lub zapłaty. W takim przypadku posiadacz weksla ma prawo wyegzekwować należność.
Kiedy weksel in blanco jest nieważny?
Weksel in blanco można uznać za nieważny w sytuacji, kiedy został wypełniony w nieprawidłowy sposób bądź zawiera klauzule zakazane (unieważniające), czyli takie, które naruszają bezwarunkowość blankietu. Brak podpisu któregokolwiek z dłużników wekslowych również będzie podstawą nieważności. To samo dotyczy sytuacji, w której weksel jest sporządzony bez dodatkowego dokumentu, czyli porozumienia wekslowego. Kluczowe jest również uwzględnienie wszystkich niezbędnych danych. Inną podstawą stanowiącą o nieważności blankietu jest sfałszowanie treści dokumentu.
Jak długo weksel in blanco jest ważny?
Art. 70 ustawy Prawo wekslowe stanowi, że roszczenie przeciw wystawcy blankietu in blanko ulega przedawnieniu z upływem trzech lat. Data ta jest liczona od dnia, w którym płatność została wpisana przez wierzyciela na wekslu.
Jak się wycofać z podpisanego weksla?
W sytuacji, kiedy dana osoba chce wycofać się z podpisanego weksla in blanco, wówczas możliwe jest powołanie się na okoliczności wynikające z prawa cywilnego, czyli działanie w stanie wyłączającym świadome bądź swobodne podjęcie decyzji oraz wyrażenie jej np. ze względu na działanie leków, silne wzburzenie, zaburzenia (nawet te przemijające) czy chorobę psychiczną. Dopuszczalne jest również uchylenie się od konsekwencji prawnych oświadczenia woli, czyli złożenia podpisu na wekslu in blanco, jeżeli zostało to poczynione pod wpływem groźby lub błędu.
Jak unieważnić weksel in blanco?
Unieważnienie jest możliwe w przypadku zaginięcia. Osoba, która zgubiła weksel, może zażądać jego unieważnienia. W takiej sytuacji należy udać się do Sądu Rejonowego, właściwego według miejsca płatności weksla i złożyć wniosek o jego umorzenie. Co ważne, należy przedstawić istotną treść weksla, a także uprawdopodobnić jego zaginięcie. Dodatkowo należy wykazać interes prawny w jego umorzeniu.
Po umorzeniu weksla nie ma możliwości dochodzenia roszczeń na jego podstawie, nawet w sytuacji, kiedy blankiet się odnajdzie, ponieważ wyrokiem sądu jest on pozbawiony wszelkiej prawnej doniosłości. Unieważnienie weksla jest możliwe, co orzekł Sąd Najwyższy, ponadto stanowisko to dominuje również w doktrynie.
Jak można podważyć weksel in blanco?
Weksel in blanco może zostać podważony w sytuacji, kiedy:
- został podrobiony łącznie z nakreśleniem falsyfikatu podpisu wydawcy;
- został uzupełniony niezgodnie z upoważnieniem, które zostało udzielone przez wystawcę;
- został uzupełniony przez osobę trzecią, która nie dysponowała upoważnieniem wystawcy.
W przypadku, kiedy występuje przynajmniej jedna z trzech wymienionych sytuacji, wówczas w postępowaniu cywilnym dłużnik wekslowy musi podważyć sposób wypełnienia dokumentu.
Weksel in blanco jest atrakcyjną formą zabezpieczenia roszczeń. Jego prawidłowe sporządzenie wraz z deklaracją wekslową stanowi optymalne zabezpieczenie interesów.
