Zastanawiasz się, w jaki sposób wyróżnić w księdze rachunkowej zdarzenie otrzymania darowizny przez Twoje przedsiębiorstwo? A może to Ty w myśl strategii społecznej odpowiedzialności biznesu przekazałeś darowiznę osobie trzeciej? W tym artykule znajdziesz wszystkie najważniejsze informacje o księgowaniu i rozliczaniu się z darowizn.
Czym jest darowizna?
Darowizna w swojej istocie jest umową pozwalającą na przekazanie majątku bez otrzymywania ekwiwalentu. Definiujący ją art. 888 Kodeksu cywilnego stanowi, że darowizna polega na zobowiązaniu się darczyńcy do bezpłatnego świadczenia – przekazania pewnych aktywów – na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku.
Rodzaje darowizn
Wyróżniamy dwa podstawowe rodzaje darowizn:
- Darowiznę pieniężną, w której przedmiotem umowy jest określona kwota pieniędzy;
- Darowiznę rzeczową, w której przedmiotem świadczenia są rzeczy ruchome lub nieruchomości.
W kwestii darowizn rzeczowych, konieczne jest dodanie paru uwag. Po pierwsze warto zauważyć, że w przypadku darowizny nieruchomości oświadczenie darczyńcy musi zachować formę aktu notarialnego. Taką formę przewiduje bowiem Kodeks cywilny dla rozporządzania nieruchomościami. Pod drugie, darami rzeczowymi nie są usługi spełnione na rzecz podmiotu.
Skutki podatkowe otrzymania darowizny przez osobę prawną
Przedsiębiorcy będący osobami prawnymi nie są zobowiązaniu do zapłaty podatku od spadków i darowizn. Już w art. 1 stosownej ustawy znajdziemy informację, że ten rodzaj opodatkowania zostaje nałożony jedynie na osoby fizyczne, które w drodze darowizny nabyły własność rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
Jeśli natomiast chcemy dowiedzieć się więcej na temat regulacji podatkowych odnoszących się do osób prawnych, musimy sięgnąć do ustawy o CIT. W rozumieniu jej przepisów, darowizna otrzymana przez takie przedsiębiorstwo jej przychodem mieszczącym się w katalogu innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń. Otrzymane darowizny należy zatem ująć i rozliczyć w ramach rocznej deklaracji CIT.
Od odprowadzania podatku od otrzymanych darowizn zwolnione są posiadające osobowość prawną fundacje i stowarzyszenia, o ile przeznaczą otrzymane środki na swoje cele statutowe.
Skutki podatkowe darowizny dokonanej przez osobę prawną
Darowizna wykonana przez osobę prawną nie będzie miała żadnych konsekwencji dla podatku dochodowego tego przedsiębiorcy, należy jednak pamiętać o opodatkowaniu takiego zdarzenia VATem. Nastąpi ono, jeżeli przedsiębiorca przekazał osobie trzeciej towary, w stosunku do których przysługiwało mu wcześniej, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych.
Darowizna środka trwałego skutkuje ponadto koniecznością dokonywania odpisów amortyzacyjnych. Takich odpisów można dokonywać jeszcze tylko do końca miesiąca, w którym dokonało się nieodpłatnego przekazania na podstawie umowy darowizny. Niekiedy z tytułu dokonanej darowizny, osobie prawnej może przysługiwać ulga CIT. Darowizna musi jednak zostać przekazana na cele kultu religijnego, działalności charytatywno-opiekuńczej kościoła lub innej działalności pożytku publicznego.
Darowizna w świetle ustawy o rachunkowości
Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. h. ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości zarówno koszt darczyńcy, jak i przychód obdarowanego w przypadku przekazania lub nabycia aktywów na inne cele niż nabycie lub wytworzenie środków trwałych, środków trwałych w budowie oraz wartości niematerialnych zalicza się do pozostałych kosztów (ujętych stronie Wn) i przychodów (ujętych na stronie Ma) operacyjnych.
W nieco inny sposób art. 41 ust. 2 ustawy o rachunkowości reguluje kwestię przyjętych nieodpłatnie, w tym także w drodze darowizny, środków trwałe w budowie, środków trwałe oraz wartości niematerialnych i prawnych. Te należy zaliczyć do rozliczeń międzyokresowych przychodów. Art. 28 ust. 2 ustawy o rachunkowości stanowi, że nieodpłatnie otrzymane aktywa wycenia się według ceny aktualnej ceny rynkowej takiego samego lub podobnego przedmiotu.
Ewidencja darowizn – jak przeprowadza ją darczyńca?
Darczyńca, który zmniejszył swoje aktywa poprzez przekazanie ich w formie darowizny, powinien drugostronnie wpisać tę operację w ciężar konta 768 “Pozostałe koszty operacyjne”. Jeżeli wartość darowizny została pokryta z zysku netto w ramach jego podziału, obciąży ona drugostronnie konto 820 “Rozliczenie wyniku finansowego”.
Ewidencja darowizn – jak przeprowadza ją obdarowany?
To, w jaki sposób obdarowany dokonana ewidencję otrzymanych przez siebie aktywów, zależy w głównej mierze od tego, czy zaliczy je do aktywów obrotowych, np. materiałów lub towarów, czy też do środków trwałych. Otrzymanie w darowiźnie materiałów lub towarów zaksięgowywane jest jako zwiększenie ich wartości na właściwym koncie tych aktywów. Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. h u.o.r. ich równowartość zwiększa pozostałe przychody operacyjne.
To już wszystko co powinieneś wiedzieć o tym, jak zaksięgować darowiznę. Mamy nadzieję, że nasz krótki poradnik pozwoli Ci z większą pewnością siebie poruszać się po świecie rachunkowości.
