Regulacje dotyczące przerw w pracy określają przepisy Kodeksu pracy. Każdy pracodawca ma obowiązek zapewnić swoim podwładnym czas wolny w trakcie wykonywania obowiązków służbowych. Długość przerw oraz ich rodzaje również są ściśle regulowane. Co ważne, każdy podwładny w czasie wolnym, musi pozostać do dyspozycji swojego przełożonego.
Ile może trwać przerwa w pracy i komu przysługuje?
Przerwa w godzinach pracy regulowana jest prawnie, a dokładne zapisy znajdują się w Kodeksie pracy. Najczęściej czas jej trwania wynosi 15 minut. Jest to przerwa śniadaniowa. Jednak długość przerwy w pracy jest uzależniona przede wszystkim od ilości przepracowanych godzin. Co więcej, KP wyróżnia dodatkowy czas wolny w określonych przypadkach. Płatne przerwy w pracy przysługują każdemu pracownikowi, którego czas wykonywania obowiązków służbowych wynosi co najmniej 6 godzin na dobę. Przypisy jasno określają, że przerwa w pracy to odstąpienie od wykonywania obowiązków służbowych, innymi słowy jest to czas wolny pracownika. Pracodawca nie może zatem ingerować w to, co jego podwładny robi w czasie przerwy. Jednak należy pamiętać, że podwładny, wykorzystując czas wolny, pozostaje do dyspozycji swojego przełożonego, zatem nie może przebywać poza siedzibą firmy lub miejscem wyznaczonym czy też akceptowanym przez pracodawcę. Co ważne, przerwy nie można dzielić na części, należy wykorzystać ją w całości. Dodatkowo nie powinna być ona wykorzystywana w pierwszej godzinie rozpoczęcia pracy bądź tuż przed jej zakończeniem, ponieważ jest to sprzeczne z jej przeznaczeniem. Przerwa w pracy powinna być przeznaczona na regenerację bądź spożycie posiłku.
Jakie są dodatkowe przerwy w pracy?
Przepisy regulują dodatkowe przerwy w pracy, z których mogą skorzystać:
Matki karmiące
Kobiecie karmiącej dziecko przysługuje przerwa na karmienie w wymiarze:
- jedna przerwa 30-minutowa, jeżeli czas pracy matki karmiącej wynosi od 4 do 6 godzin;
- dwie przerwy po 30 minut, jeżeli czas pracy matki karmiącej jest dłuższy niż 6 godzin w ciągu doby.
Czas przerwy wydłuża się do 45 minut, w sytuacji, kiedy pracownica karmi więcej niż jedno dziecko. Co ważne, jeśli pracuje ona krócej niż 4 godziny, wówczas nie przysługuje jej przerwa. Warto pamiętać, że w sytuacji, kiedy matce karmiącej należy się więcej niż jedna przerwa, to zgodnie z przepisami Kodeksu pracy (art. 187) może je łączy
w jedną dłuższą przerwę.
Osoby pracujące przy komputerze
Każdemu pracownikowi, który pracuje przy komputerze, przysługuje minimum 5-minutowa przerwa, po każdej przepracowanej godzinie lub łączenie przemienne, czyli praca przy monitorze połączona z innymi zajęciami nieobciążającymi wzroku, a także umożliwiającymi zmianę pozycji ciała. Co ważne, przerwy w wykonywaniu pracy przy komputerze są uregulowane w przepisach BHP, stąd też przerw nie można łączyć w jedną dłuższą. Kobietom w ciąży przysługuje co najmniej 10-minutowa przerwa, po każdej przepracowanej godzinie przy komputerze.
Osoby niepełnosprawne
Osobom z orzeczeniem o niepełnosprawności przysługuje dodatkowe 15 minut przerwy na wypoczynek bądź gimnastykę uprawniającą. Oznacza to, że łączny czas wynosi 30 minut wliczany w czas pracy.
Pracownicy młodociani
Pracownikom młodocianym (od 15 do 18 lat) przysługuje dodatkowe 30 minut, kiedy wymiar ich pracy przekracza 4,5 godziny.
Czy przerwa wlicza się do czasu pracy?
Przerwa w pracy jest zagwarantowana pracownikom, przepisami Kodeksu pracy. Jest ona wliczana do czasu pracy, co oznacza, że podwładny otrzymuje za nią wynagrodzenie. Wyjątek stanowi wprowadzona przez pracodawcę dodatkowa bezpłatna przerwa. Nie jest ona wliczana do czasu pracy.
Czy są bezpłatne przerwy w pracy?
Zgodnie z art. 141 § 1 KP pracodawca ma prawo wprowadzić jedną nieodpłatną przerwę, nieprzekraczającą 60 minut. Czas ten, pracownik może wykorzystać na spożycie posiłku bądź swoje sprawy prywatne. Ten rodzaj przerwy wprowadza się w układzie zbiorowym pracy bądź jej regulaminie czy też w umowie o pracę.
Czy przerwa w pracy jest obowiązkowa?
Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, każdemu pracownikowi, którego dobowy czas pracy wynosi minimum 6 godzin na dobę, przysługuje przerwa w wykonywaniu obowiązków służbowych w wymiarze 15 minut. Jest ona obowiązkowa. Pracownik nie może zrzec się przerwy np. na rzecz ekwiwalentu pieniężnego, czy przeniesienia jej na inny dzień. Pracodawca również nie ma prawa pozbawiać swojego podwładnego czasu wolnego.
Czy pracownik może odmówić bezpłatnej przerwy?
Pracownik nie może odmówić korzystania z bezpłatnej przerwy w pracy, wprowadzonej przez pracodawcę. Zakończenie wykonywania swoich obowiązków służbowych po 8 godzinach pracy i niedostosowanie się do obowiązujących przepisów dotyczących dodatkowej godzinnej przerwy może grozić zwolnieniem dyscyplinarnym.
Pracodawca zobowiązany jest do zapewnienia przerwy w pracy swoim podwładnym. Czas ten mogą oni wykorzystać zgodnie ze swoją wolą. Jednak w okresie jej trwania, muszą pozostać do dyspozycji swojego przełożonego.