Rynek pracy jest bardzo dynamiczny, zaistnienie i odnalezienie się w nim nie należy do najprostszych zadań. Zdecydowanie trudniejszą sytuację na start mają osoby z niepełnosprawnością. Niejednokrotnie spotykają się z odrzuceniem spowodowanym przez ich chorobę, brak pełnej sprawności. Wykształcenie, kompetencje interpersonalne i zawodowe są bowiem często oceniane gorzej przez rekruterów i pracodawców niż w przypadku osób pełnosprawnych. Jest to niezwykle niesprawiedliwe i krzywdzące. Osoby niepełnosprawne nadal mogą być cennymi kandydatami na stanowiska pracy. Firmy poza ich wiedzą i umiejętnościami mogą korzystać z wielu innych korzyści, mogących zrekompensować m.in. koszt przystosowania miejsca pracy.
Zasady zatrudniania osób niepełnosprawnych
Pracodawca zatrudniający osoby z niepełnosprawnością musi spełnić względem niej pewne warunki. Głównym aktem prawnym, który reguluje stosunek pracy jest Kodeks Pracy. Kwestia pracowników niepełnosprawnych jest regulowana przez Ustawę o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 roku. To w niej zawarte są dodatkowe uprawnienia dla niepełnosprawnych pracowników a także przepisy istotne dla pracodawcy.
Przede wszystkim takie osoby nie mogą pracować w nocnej porze, ani w godzinach nadliczbowych. Od tej reguły istnieje jednak wyjątek. Zakaz ten nie dotyczy osób zatrudnionych przy pilnowaniu (np. jako stróż) oraz jeśli na wyraźny wniosek osoby zatrudnionej lekarz medycyny pracy lub lekarz sprawujący opiekę nad osobą wyrazi na to pisemną zgodę.
Pracodawca musi zapewnić także dodatkową przerwę na gimnastykę lub wypoczynek. Jej czas wynosi 15 minut i jest wliczany do czasu pracy. Niepełnosprawni nie mogą pracować dłużej niż 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. W przypadku osób, które posiadają umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności czas pracy nie może przekroczyć 7 godzin dziennie i 35 godzin tygodniowo.
Osobom z niepełnosprawnością w stopniu znacznym lub umiarkowanym przysługuje dodatkowy urlop w wymiarze 10 dni kalendarzowych. Co istotne, prawo to zyskuje po przepracowaniu roku od dnia zaliczenia jej do stopnia niepełnosprawności.
Korzyści dla pracodawcy zatrudniającego osobę niepełnosprawną
Zatrudnianie osób z niepełnosprawnością wiąże się z przygotowaniem dla nich specjalnych warunków pracy. Pomóc mogą w tym dofinansowania, o które mogą się starać pracodawcy. Pomoże to w dokonaniu inwestycji w nowego pracownika. Należy podkreślić, że szereg kolejnych korzyści szybko taki wkład wynagrodzi.
Dofinansowanie wynagrodzeń
W sytuacji gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, a wskaźnik zatrudnienia niepełnosprawnych wynosi minimum 6% lub pracodawca prowadzi zakład pracy chronionej, może on liczyć na dofinansowanie wynagrodzenia zatrudnionych niepełnosprawnych osób. Warunkiem uzyskania takiego wsparcia jest jednak niezaleganie wobec Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. Co istotne kwota takiego miesięcznego dofinansowania nie powinna przekroczyć miesięcznego wynagrodzenia pracownika niepełnosprawnego.
Zwrot kosztów na wyposażenie i przystosowanie stanowiska pracy
Zatrudnianie osoby niepełnosprawnej przez co najmniej 36 miesięcy pozwala na ubieganie się o zwrot kosztów, które poniósł za stworzenie lub przystosowanie stanowiska pracy do potrzeb niepełnosprawnej osoby. Dofinansowanie może dotyczyć zarówno zakupu wyposażenia, jak i adaptacji pomieszczeń do potrzeb takich osób. Chcąc je uzyskać należy złożyć wniosek u starosty.
Ulgi we wpłatach na PFRON
Pracodawca, który osiągnie wskaźnik zatrudnienia osób niepełnosprawnych na poziomie 6% jest zwolniony z obowiązku dokonywania wpłat na PFRON. W przypadku zatrudnienia osób ze szczególnie utrudniającymi wykonywanie pracy schorzeniami, możliwe jest obniżenie obowiązującej sześcioprocentowej stawki.
Pracodawca, który nie spełnia warunków, ale kupi usługi lub produkty (bez handlu) od przedsiębiorcy zatrudniającego minimum 10 pracowników (w tym 10% ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności) automatycznie nabywa prawa do obniżenia wpłat na rzecz PFRON-u.
Refundacja składek ZUS
Zarówno zakłady pracy chronionej, jak i pracodawcy, którzy zatrudniają minimum 25 pracowników w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, osiągając wskaźnik zatrudnienia niepełnosprawnych w wysokości minimum 6% mogą liczyć na refundację składek ZUS. Warunkiem jest wpisanie kwot ubezpieczenia osób niepełnosprawnych oraz zaznaczenie odpowiedniego kodu w deklaracji rozliczeniowej składanej do ZUS-u.
Ubezpieczenie społeczne nowo zatrudnionego niepełnosprawnego pracownika
Jeśli pracodawca postanowi zatrudnić osobę niepełnosprawną, która miała nadany status osoby bezrobotnej może starać się o zwrot 60% wynagrodzenia oraz składek na ubezpieczenie społecznego zatrudnianej osoby. Niezbędne do tego jest podpisanie umowy ze starostą oraz zatrudnienie niepełnosprawnego przez co najmniej 12 miesięcy.
Niemierzalne korzyści
Oprócz niewątpliwych ułatwień zwłaszcza finansowych pracodawca, który da szansę osobie z niepełnosprawnością może liczyć na zaangażowanie i oddanie zatrudnionej osoby. Związane jest to z gorszą sytuacją osób niepełnosprawnych na rynku pracy. Takie osoby cechują się zaangażowaniem, lojalnością i sumiennością. Jest to z jednej strony wyraz wdzięczności, a z drugiej chęć postrzegania ich przez umiejętności, a nie problemy zdrowotne.
Taka osoba cechująca się sumiennością, może okazać się również bodźcem dla pozostałych pracowników. Gdy zobaczą oni, że osoba z różnymi ograniczeniami radzi sobie równie dobrze, albo i lepiej niż oni dostrzegą, że muszą się bardziej zaangażować. Ostatnią zaletą jest dobry PR firmy. Przedsiębiorcy i konsumenci mają szacunek do osób, które pomagają tym, co są w kryzysach.
Widząc ten szereg korzyści można dostrzec, że warto będąc osobą decyzyjną dać szansę osobie z niepełnosprawnością. Oprócz korzyści finansowych i podatkowych można zyskać znacznie więcej, o czym sam pracodawca przekona się już po kilku dniach pracy nowego pracownika.