Każdy cudzoziemiec, który chce podjąć legalną pracę na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, musi posiadać ważne zezwolenie na pobyt oraz zezwolenie na pracę. Z kolei pracodawca musi dopełnić niezbędnych formalności, by móc zatrudnić obcokrajowca. Warto zatem wiedzieć, jakie dokumenty są niezbędne do powierzenia obowiązków pracowniczych obcokrajowcowi.
Co należy uwzględnić, zatrudniając cudzoziemca?
Przed zatrudnieniem cudzoziemca należy ustalić: gdzie aktualnie przebywa obcokrajowiec, jakiej jest narodowości, na jakiej podstawie będzie zatrudniony, jaki będzie tytuł pobytowy, na którym będzie przebywał w Polsce. Legalne zatrudnienie cudzoziemca w pierwszej kolejności wymaga uwzględnienia jego pochodzenia:
- zatrudnienie cudzoziemca z kraju, który należy do Unii Europejskiej – w tym przypadku nie jest wymagane zezwolenie na pracę lub uzyskanie wizy;
- zatrudnienie cudzoziemca z kraju należącego do EOG (Europejskiego Obszaru Gospodarczego) – warunki zatrudnienia są takie same, jak dla obywateli z UE.
- zatrudnienie cudzoziemca spoza UE i EOG – w tym przypadku konieczne jest zezwolenie na pobyt czasowy lub stały oraz zezwolenie na pracę.
Kolejnym etapem jest legalizacja pobytu. Cudzoziemcy mogą przebywać na terytorium Polski na podstawie wizy, paszportu biometrycznego, zezwolenia na pobyt stały bądź czasowy. Od 29 stycznia 2022 roku uproszczono procedurę otrzymywania jednolitego zezwolenia na pracę oraz pobyt cudzoziemca.
Jakie są rodzaje zezwoleń na pracę cudzoziemca?
Rodzaj zezwolenia na pracę zależy od kraju pochodzenia cudzoziemca, jak również rodzaju pracy, którą ma wykonywać. Wyróżnia się:
- Oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy obcokrajowcowi – w tym przypadku możliwe jest zatrudnienie cudzoziemca z Ukrainy, Rosji, Mołdawii, Gruzji, Białorusi i Armenii. Obcokrajowiec może pracować przez okres 24 miesięcy.
- Zezwolenie typu A – o ten rodzaj zezwolenia wnioskuje pracodawca, którego siedziba, miejsce zamieszkania, zakład lub inna forma działalności gospodarczej znajduje się na terytorium RP.
- Zezwolenie typu B – przeznaczony jest dla cudzoziemców, którzy wykonują swoją pracę jako członek zarządu, prokurent lub prezes. Wydawane jest na okres 3 lat, natomiast w przypadku firmy zatrudniającej więcej niż 25 pracowników – na 5 lat.
- Zezwolenie typu C, D, E – dedykowane jest obcokrajowcom, którzy delegowani są do pracy w Polsce przez zagranicznego pracodawcę. Zezwolenie C wydawane jest w sytuacji, kiedy oddział pracodawcy znajduje się na terenie RP, natomiast zezwolenie D w przypadku, kiedy nie ma tego oddziału. Zezwolenie E innych celach niż wskazane w B, C, D.
- Zezwolenie typu S – zezwolenie na pracę sezonową dla działalności z zakresu hodowli zwierząt, upraw rolnych czy usług gastronomicznych odpowiadających porze roku na okres nie dłuższy niż 9 miesięcy. W tym przypadku może mieć miejsce zatrudnienie cudzoziemca przez rolnika.
- Jednolity zezwolenie na pracę – o ten rodzaj zezwolenia nie wnioskuje pracodawca, lecz cudzoziemiec. Procedura przebiega w ramach jednego postępowania administracyjnego. Cudzoziemiec otrzymuje kartę pobytu oraz uprawnienie do legalnego pobytu i pracy.
Jakie warunki musi spełnić cudzoziemiec, aby móc podjąć pracę w Polsce?
Cudzoziemiec, który chce podjąć legalną pracę na terenie Polski, musi posiadać ważne zezwolenie na pobyt oraz zezwolenie na pracę.
Zatrudnienie cudzoziemca z kartą pobytu
Jeżeli obcokrajowiec posiada ważną kartę pobytu, wówczas może zostać zatrudniony po uzyskaniu zezwolenia na pracę.
Zatrudnienie młodocianego cudzoziemca
Młodociany obcokrajowiec musi spełnić te same warunki co dorosła osoba (zezwolenie na pobyt oraz zezwolenie na pracę). Jednak w stosunku do niego, muszą być przestrzegane przepisy, które mają na celu objęcie szczególną ochroną pracowników młodocianych.
Jakie kroki musi podjąć pracodawca, aby zatrudnić cudzoziemca?
Jeszcze przed przyjęciem do pracy obcokrajowca konieczna jest zgoda starosty na zatrudnienie cudzoziemca. Procedura ta jest istotna, ponieważ osoby bezrobotne polskiej narodowości mają pierwszeństwo w ubieganiu się o pracę przed obcokrajowcami. Stąd też należy upewnić się, że na lokalnym rynku nie ma osób, które poszukują pracy.
W dalszej kolejności pracodawca, który decyduje się na zatrudnienie cudzoziemca na umowę o pracę lub umowę zlecenie, musi dopełnić określonych formalności. Pierwszym krokiem jest zweryfikowanie tytułu pobytowego obcokrajowca. Kolejnym działaniem jest wybór odpowiedniej formy zatrudnienia. Możliwe jest zatrudnienie cudzoziemca na umowę o pracę, umowie cywilnoprawnej, formule B2B lub oświadczeniu o powierzeniu wykonywania pracy. Następnie należy wypełnić wniosek o zatrudnienie cudzoziemca.
Ostatnim krokiem jest decyzja Państwowego Urzędu Pracy. W przypadku braku wydania zgody, przedsiębiorca lub zleceniodawca ma prawo do odwołania. Procedura jest czasochłonna, jednak nie musi być poparta szczegółowymi argumentami, wystarczy uzasadnienie wniosku o zatrudnienie cudzoziemca.
Jakie dokumenty trzeba złożyć, aby zatrudnić cudzoziemca i ile trwa proces wydawania zgody na pracę?
Aby obcokrajowiec mógł podjąć pracę, należy wypełnić wniosek o zatrudnienie cudzoziemca i dołączyć niezbędne załączniki, do których należą: dokument potwierdzający tożsamość, kopie stron ważnego dokumentu tożsamości bądź podróży, opłata za zatrudnienie cudzoziemca: 30 zł za wpis do ewidencji (dowód wpłaty). Oświadczenie o zatrudnieniu cudzoziemca rejestrowane jest we właściwym Urzędzie Pracy ze względu na siedzibę firmy bądź stałego miejsca pobytu zleceniodawcy. Państwowy Urząd Pracy ma 7 dni na wpis do ewidencji oświadczeń bądź przekazanie odmownej decyzji.
Zatrudnienie cudzoziemca wiąże się z koniecznością dopełnienia wszelkich formalności. Najważniejszymi dokumentami są zezwolenia na pobyt, pracę oraz pozytywna opinia Powiatowego Urzędu Pracy. Tylko w takim przypadku możliwe jest legalne zatrudnienie.