Używanie telefonu w pracy jest kwestią złożoną, którą regulują kodeks pracy, regulamin pracy, a także Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Na pytanie o to, czy pracodawca ma prawo zakazać pracownikom wnoszenia na teren zakładu pracy prywatnego telefonu komórkowego oraz ograniczyć mu prawo do korzystania z takiego telefonu, odpowiedzi udzieliła Państwowa Inspekcja Pracy.
Czy zakaz używania telefonu w pracy jest zgodny z prawem?
Każdy pracownik jest zobowiązany do przestrzegania regulaminu, który określa organizację i porządek pracy w danym zakładzie. Obowiązek ten wynika bezpośrednio z zapisów aktualnego kodeksu pracy. Wprowadzony na terenie zakładu regulamin pracy może ustanawiać obostrzenia dotyczące używania przez pracowników prywatnych telefonów komórkowych w czasie wykonywania obowiązków zawodowych. Ich celem jest zapewnienie pracownikom bezpieczeństwa, a także dbałość o właściwe wykorzystanie czasu pracy. Warto jednak zauważyć, iż mowa o ograniczeniu, a nie całkowitym zakazie korzystania z telefonów komórkowych w pracy. Zakaz tego typu jest bowiem niezgodny z prawem, co wynika zarówno z Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, jak i zapisów obowiązującego w Polsce kodeksu pracy.
Zakaz używania telefonu w pracy a Konstytucja RP
Całkowity zakaz używania telefonu w pracy stanowi jawne łamanie artykułu 49 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, który zapewnia wolność i ochronę tajemnicy komunikowania się, ich ograniczenie przewidując wyłącznie w przypadkach określonych w ustawie, w sposób w niej opisany.
Zakaz używania telefonu w pracy a kodeks pracy
Całkowity zakaz korzystania z telefonów komórkowych w pracy, bez uwzględnienia szczególnych potrzeb życiowych pracownika, może być traktowany jako nadużycie przez pracodawcę prawa podmiotowego określanego w artykule 8 kodeksu pracy oraz naruszenie artykułu 111 tego kodeksu, zgodnie z którym pracodawca jest zobowiązany do szanowania godności i innych dóbr osobistych pracownika.
W świetle obowiązujących w Polsce przepisów możliwe jest ustalenie zakazu korzystania z prywatnych telefonów komórkowych w czasie pracy, jednak z wyłączeniem przerwy, podczas której pracownik ma prawo do nieograniczonego korzystania z telefonu. Warto jednak zaznaczyć, iż zdaniem Państwowej Inspekcji Pracy dopuszczalne jest wprowadzenie całkowitego zakazu korzystania z telefonów komórkowych, jeżeli ich używanie miałoby negatywny wpływ na pracę maszyn i urządzeń, i tym samym powodowałoby zagrożenie dla zdrowia i życia pracowników.
Czy pracodawca może zarekwirować telefon?
Przytoczone przepisy prawne, decydujące o legalności wprowadzenia zakazu korzystania z telefonu komórkowego w czasie pracy, znajdują zastosowanie również w kwestii uprawnienia pracodawcy do rekwirowania telefonów pracowników. Wynika z nich, iż własność osobista może zostać ograniczona wyłącznie na drodze ustawy i tylko w zakresie, w jakim nie narusza ona istoty prawa własności. W praktyce oznacza to, że pracodawca nie ma prawa zarekwirować telefonu komórkowego pracownika.
Czy można zostać ukaranym za posiadanie prywatnego telefonu w pracy?
Pracownik nie może zostać ukarany za posiadanie prywatnego telefonu w pracy, może jednak ponieść konsekwencje za jego używanie podczas wykonywania obowiązków zawodowych, jeżeli zabrania tego obowiązujący w danym zakładzie regulamin pracy. Pracownik, który nie stosuje się do przepisów prawidłowo sporządzonego regulaminu, narusza obowiązki pracownicze, co sprawia, że grozi mu kara dyscyplinarna, a w ostateczności nawet zwolnienie dyscyplinarne.
Legalny sposób na zabronienie pracownikom korzystania z telefonu w czasie pracy
Pracodawca, który chce zabronić pracownikom korzystania z telefonu w czasie pracy, musi zadbać o to, by wprowadzony przez niego zakaz był w pełni legalny. W tym celu jest on zobowiązany do:
- zawarcia przepisów o zakazie korzystania z telefonów komórkowych w regulaminie pracy,
- wyznaczenia wyjątków w obrębie firmowego zakazu używania telefonu komórkowego – na przykład umożliwienia pracownikowi korzystania z telefonu w czasie przerwy od pracy,
- ujęcia w regulaminie możliwości odebrania telefonu komórkowego lub wykonania połączenia w momencie wystąpienia sytuacji kryzysowej bądź w celu zareagowania na ważną informację.
Regulamin zakładowy musi być sporządzony tak, by nie godził w dobra i godność zatrudnionych osób. Oznacza to między innymi, iż pracodawcy w żadnym wypadku nie przysługuje prawo konfiskaty telefonu komórkowego pracownika. Warto również dodać, że zakaz używania telefonów komórkowych w pracy może zostać wprowadzony wyłącznie w sytuacji, gdy zależy od niego bezpieczeństwo pracowników oraz prawidłowe funkcjonowanie znajdujących się w zakładzie urządzeń i maszyn.
Wpływ korzystania z telefonu w trakcie pracy na efektywność pracownika
Telefon komórkowy może działać jako czynnik rozpraszający i zmniejszać efektywność pracy pracownika. Obniżony poziom koncentracji w wielu sytuacjach stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa nie tylko zdrowia i życia pracownika, lecz także funkcjonowania zakładu. Pracownik, który utracił czujność może przeoczyć wiadomości e-mail o nietypowej zawartości, narażając firmę na zaawansowane cyberataki i utratę danych wrażliwych.