Ustawodawca przewiduje szereg udogodnień dla rodziców. Przykładem mogą być kolejne rodzaje urlopów, jakie przysługują zarówno matkom jak i ojcom. Pierwszym z nich jest czas po narodzinach dziecka. Wtedy można udać się do pracodawcy w celu wykorzystania urlopu rodzicielskiego – macierzyńskiego lub ojcowskiego. Również na kolejnym etapie życia, można pozostać w domu z dzieckiem, aby zaopiekować się nim z różnych powodów. W tym celu należy skorzystać z urlopu wychowawczego. Jest on sporym wsparciem dla rodziców, jednak czy przysługuje każdemu pracownikowi?
Warunki konieczne do skorzystania z urlopu wychowawczego
Głównym celem urlopu wychowawczego jest wsparcie dla rodzica, który ma trudności z połączeniem obowiązków opiekuńczymi z zawodowymi. Jest to swego rodzaju kontynuacja wcześniejszego urlopu rodzicielskiego. Chcąc skorzystać z tego prawa, należy spełnić konkretne wymogi.
Urlop wychowawczy udzielany jest wyłącznie pracownikom zatrudnionym na umowie o pracę.
Ustawodawca daje taką możliwość obojgu rodziców, a także opiekunom prawnym. Warunkiem koniecznym jest minimalny czas pracy, do którego wlicza się także poprzednie miejsca zatrudnienia. Tym samym każda osoba, która posiada m.in. 6-miesięczny staż pracy, może udać się na dany urlop.
Warto dodać, że czas ten wlicza się do okresu zatrudnienia, a także do emerytury.
Również osoby prowadzące własną działalność gospodarczą otrzymują możliwość skorzystania z urlopu wychowawczego. Jednakże zasady są inne niż te zapisane w kodeksie pracy. W tym przypadku należy kierować się zapisami z ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Grupa osób, która nie zatrudnia pracowników, ma możliwość zawieszenia działalności na czas od 30 dni do 24 miesięcy. Jeżeli firma nie odwiesi przed upływem wskazanego okresu, zostaje wykreślona z rejestru przedsiębiorców.
Należy także pamiętać, że skorzystanie z urlopu wychowawczego nie dotyczy rodziców i opiekunów niemowlaków.
Kodeks pracy reguluje także wiek dziecka oraz górną granicę, kiedy to można skorzystać z urlopu wychowawczego. Ostateczny termin mija ostatniego dnia roku kalendarzowego, kiedy to dziecko kończy 6 lat. W przypadku tych legitymujących się orzeczeniem o niepełnosprawności górna granica zostaje wydłużona do 18 roku życia.
Złożenie wniosku
Urlop wychowawczy jest udzielany przez pracodawcę po uprzednim złożeniu stosownego wniosku. Pracownik ma na to min. 21 dni przed planowanym terminem rozpoczęcia. W przypadku, kiedy podanie wpłynie za późno, nie ma większego problemu, aby został on zaczęty w późniejszym terminie, tak aby spełnić obowiązujące zasady.
Należy podkreślić, ze pracodawca nie ma prawa odmówić przyjęcia wniosku.
Nie występują w tej kwestii żadne wyjątki, nawet jeżeli chodziłoby o dezorganizację pracy w firmie. Jednakże kodeks przewiduje ewentualność, kiedy dochodzi do cofnięcia podania. Przewidywany termin na złożenie oświadczenia to 7 dni, przed zakładaną datą rozpoczęcia urlopu.
Obowiązkowe pozycje wniosku o urlop wychowawczy
Poprawnie sformułowany wniosek o skorzystanie z urlopu wychowawczego powinien zawierać:
- imię i nazwisko pracownika,
- imię, nazwisko i data urodzenia dziecka, na które ma zostać udzielony urlop,
- wymiar czasowy planowanego urlopu,
- wskazania wykorzystanego dotychczas urlopu wychowawczego, na dane dziecko,
- określenie liczby części urlopu wychowawczego, z których dotychczas skorzystano, na dane dziecko.
Przykładowy wzór wniosku pracownika o urlop wychowawczy
Nie jest to jednak koniec drogi formalnej, gdyż potrzebne jest dołączenie stosownej dokumentacji:
- oświadczenie pracownika o braku zamiaru skorzystania przez drugiego rodzica lub opiekuna z urlopu wychowawczego przez okres wskazany we wniosku;
- oświadczenie pracownika dotyczące korzystania z części urlopu rodzicielskiego na dane dziecko w terminie nieprzypadającym bezpośrednio po wykorzystaniu poprzedniej części urlopu rodzicielskiego albo zasiłku za okres odpowiadający okresowi części urlopu rodzicielskiego, ze wskazaniem liczby części urlopu wykorzystanych w taki sposób.
Należy pamiętać, aby wniosek spełniał wszelkie warunki co do swojej formy, aby uniknąć odrzucenia go przez pracodawcę.
Najczęściej zadawane pytania dotyczące urlopu wychowawczego
Przed podjęciem decyzji o złożenie wniosku o urlop wychowawczy warto zastanowić się nad kilkoma kwestiami. Warto również znaleźć odpowiedzi na nurtujące pytania, tak aby ze spokojem móc poświecić ten czas dziecku.
Czy urlop wychowawczy jest płatny?
W przeciwieństwie do urlopu rodzicielskiego nie ma możliwości otrzymywania wynagrodzenia. Należy się liczyć z brakiem dodatkowych wpływów na konto. Występuje jednak jeden wyjątek, który dotyczy osób pobierających zasiłek rodzinny. Ustawodawca przewidział dla nich specjalne wsparcie w postaci dodatku do zasiłku rodzinnego za czas urlopu wychowawczego. Również samotne matki mogą liczyć na dofinansowania.
Ile trwa?
Urlop wychowawczy trwa do 36 miesięcy, czyli pracownik może wykorzystać łącznie 3 lata. Możliwość pełnego wykorzystania mają rodzice oraz opiekunowie samodzielnie zajmujący się dzieckiem. W innym przypadku skorzystać można z 35 miesięcy, gdyż pozostały 1 miesiąc, przypada drugiemu z rodziców lub opiekunów.
Czy można zrezygnować lub przedłużyć urlop?
Pracownik ma możliwość przerwania urlopu wychowawczego:
- w każdym momencie, po otrzymaniu zgody od pracodawcy;
- po wysłaniu zawiadomienia do pracodawcy (max. 30 dni przed datą powrotu).
Wraz z powrotem do pracy, otrzymuje on dotychczasowe stanowisko lub równorzędne takie, które będzie odpowiadać kwalifikacjom zawodowym. Ważne jest, aby wynagrodzenie nie było niższe niż w dniu podjęcia pracy na danym stanowisku przed urlopem.
Czy można pracować w trakcie trwania urlopu wychowawczego?
Nie ma w tym wymiarze jednoznacznej odpowiedzi. Pracownik ma prawo, aby podjąć dodatkową pracę zarobkową u tego samego lub nowego pracodawcy. Dotyczy to także rozpoczęcia nowej działalności, szkolenia lub nauki.
Jednocześnie pracodawcy przysługuje możliwość, wezwania pracownika do stawienia się w pracy w terminie nie późniejszym niż 30 dni od wysłania takiej wiadomości oraz nie wcześniej niż 3 dni po wysłaniu.
