Kwestia urlopu macierzyńskiego i otrzymywania w związku z nim wynagrodzenia w postaci zasiłku, pojawia się wielokrotnie na wielu portalach. Nic w tym dziwnego, gdyż szukając niezbędnych informacji najczęściej nie trafiamy na nic konkretnego. Dlatego też chcemy przedstawić najważniejsze kwestie związane z przejściem na urlop macierzyński.
Z artykułu dowiesz się m.in. tego kto i w jakiej sytuacji może starać się o zasiłek macierzyński, ile wynosi wynagrodzenie za pobyt na urlopie macierzyńskim, a także kto jest zobowiązany do wypłacania zasiłku – ZUS czy pracodawca. Inną kwestią są również dokumenty, jakie należy złożyć, a także forma zatrudnienia.
Urlop macierzyński przed czy po porodzie?
Jaka sama nazwa wskazuje urlopu macierzyńskiego udziela się tuż po narodzinach dziecka i jest on obowiązkowy dla każdej kobiety. Wymiar urlopu macierzyńskiego jest różny, w zależności od ilości urodzonych dzieci:
- 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka,
- 31 tygodni w przypadku urodzenia bliźniąt,
- 33 tygodni po urodzeniu trojaczków,
- 35 tygodni po urodzeniu czworaczków,
- 37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga lub więcej dzieci.
Warto jednak wiedzieć, iż pomimo różnych wymiarów urlopu macierzyńskiego, to 14 tygodni jest obowiązkowe dla każdej nowej mamy. W tym czasie powinna ona odpocząć po porodzie oraz pełnić opiekę nad noworodkiem. Pozostałą część urlopu macierzyńskiego, tj. 6 tygodni może wybrać ona lub przekazać ojcu dziecka jako urlop tacierzyński. Również oboje rodziców mogą bezpowrotnie zrezygnować z 6 tygodni urlopu i powrócić do pracy.
W Polsce możliwe jest również wykorzystanie dodatkowych 32 tygodni urlopu rodzicielskiego. W sumie wymiar urlopu po narodzinach dziecka wynosi 52 tygodnie i w tym czasie rodzic, głównie matka, przebywająca na nim, otrzymuje zasiłek macierzyński.
W niektórych sytuacjach na urlop macierzyński można udać się już przed porodem (maksymalnie 6 tygodni). Wtedy też skraca się ilość tygodni macierzyńskiego po urodzeniu dziecka. Urlop macierzyński w wymiarze 8 tygodni i możliwość pobierania zasiłku macierzyńskiego, przysługuje także kobietom, które poroniły.
Należy także wiedzieć, że zasiłek macierzyński powinien zostać wypłacony także osobie, której w dniu porodu kończy się umowa o pracę. W trakcie trwania urlopu macierzyńskiego, pracodawca nie może wypowiedzieć umowy o pracę.
Zasiłek macierzyński – najważniejsze informacje
Wysokość zasiłku macierzyńskiego to kolejna kluczowa kwestia, o której warto wiedzieć przed złożeniem odpowiednich dokumentów do ZUS i dopełniania formalności przez pracodawcą oraz pracownicę. W praktyce wysokość wypłacania zasiłku macierzyńskiego jest uzależniona od daty wpłynięcia wniosku oraz średniej pensji z ostatnich 12 miesięcy, a także tego, czy jednocześnie będziemy wybierali urlop rodzicielski.
Zasiłek macierzyński przez 20 tygodni to 100% pensji. Jest to kwota, jeśli we wniosku nie został wpisany późniejszy urlop rodzicielski. Jeśli w terminie pracownica wpisała we wniosku do ZUS zarówno chęć otrzymania zasiłku macierzyńskiego, jak i rodzicielskiego, to oba z nich będą wypłacane w wysokości 80%. Analogicznie – jeśli wcześniej zasiłek macierzyński wynosił 100%, a po upływie 20 tygodni zostanie złożony wniosek o urlop rodzicielski, to zasiłek rodzicielski wyniesie 60%.
Kwestią, nad którą zastanawiają się nie tylko przyszli rodzice, ale również niektórzy pracodawcy, jest fakt, kto zasiłek macierzyński wypłaca. Zasiłek macierzyński należy się każdej kobiecie, która jest zgłoszona do ubezpieczenia chorobowego w dniu narodzin dziecka (a zatem przysługuje również osobom zatrudnionym na umowie zlecenie). To, kto będzie wypłacał zasiłek macierzyński jest uzależnione od ilości osób zatrudnianych przez pracodawcę:
- poniżej 20 zatrudnionych pracowników zasiłek macierzyński wypłaca ZUS,
- powyżej 20 zatrudnionych pracowników zasiłek macierzyński wypłaca pracodawca.
Aby otrzymać zasiłek macierzyński należy przepracować przed porodem minimum 90 dni z ważnym ubezpieczeniem chorobowym i bez absencji.
W sytuacjach kiedy w trakcie urlopu macierzyńskiego kobiecie wygasa umowa o pracę, obowiązek wypłacania zasiłku macierzyńskiego spoczywa na ZUS.
Czy zasiłek macierzyński może zostać wypłacony przy działalności gospodarczej?
Zgodnie z obowiązującymi przepisami, również kobiety, które prowadzą własną działalność gospodarczą bądź są zatrudnione na umowie zlecenie, mogą złożyć wniosek do ZUS o wypłacanie zasiłku macierzyńskiego. Warunkiem jest jednak odprowadzanie wszystkich składek ZUS oraz dodatkowego ubezpieczenia chorobowego.
Wniosek do ZUS niezbędny do otrzymania zasiłku macierzyńskiego
W celu otrzymania zasiłku macierzyńskiego, konieczne jest złożenie wniosku wraz z odpowiednimi dokumentami do ZUS. We wniosku musza znaleźć się dane dziecka oraz dzień rozpoczęcia oraz zakończenia urlopu macierzyńskiego/rodzicielskiego. Można to zrobić osobiście, pocztą lub poprzez profil PUE. Do wniosku należy dołączyć następujące dokumenty:
- zaświadczenie lekarskie o przewidywanej dacie porodu – jeśli staramy się o zasiłek macierzyński przed porodem,
- skrócony odpis aktu urodzenia dziecka (można również kopię z wglądem do oryginału).
Do obowiązków pracodawcy należy złożenie do ZUS wypłatę zasiłku, a dokładniej zaświadczenie na druku ZUS Z-3 wraz z datą o dniu rozpoczęcia i zakończenia urlopu macierzyńskiego.
