Rodzina jest wartością chronioną przez polskie prawo. Oznacza to, że pracownicy posiadający dzieci mają pewne przywileje, których pracodawcy nie mogą im odmówić. Dzieci są wymagające i zajmują sporo czasu, dlatego rodzice czasami potrzebują różnego rodzaju usprawnień, które ułatwią im opiekę nad pociechami. Coraz więcej firm decyduje się także na dodatkowe udogodnienia dla pracujących rodziców. Jakie uprawnienia im przysługują?
Rodzic na urlopie
Obecnie ułatwienia dotyczą głównie pracownic, gdyż Kodeks Pracy szczególną ochroną obejmuje kobiety w czasie ciąży, oraz kilka miesięcy po rozwiązaniu. Każda matka po urodzeniu dziecka może liczyć na urlop macierzyński. Jego długość jest uzależniona od tego, ile dzieci kobieta urodziła jednocześnie. W przypadku urodzenia jednego dziecka jest to 20 tygodni, dwójki – 31 tygodni, trójki – 33 tygodnie, czwórki – 35 tygodni, piątki i więcej – 37 tygodni.
Prawo to reguluje art. 180 Kodeksu Pracy. Część urlopu można także wykorzystać przed rozwiązaniem, jednak nie jest to specjalnie popularne.
Kiedy kończy się urlop macierzyński, obojgu rodzicom przysługuje urlop rodzicielski, który wynosi 32 tygodnie (34 jeśli urodziło się więcej niż jedno dziecko). Ten czas może zostać podzielony na oboje rodziców i może być wykorzystany naraz lub w częściach, jednak musi to mieć miejsce przed ukończeniem przez dziecko szóstego roku życia. Dodatkowo istnieje także urlop ojcowski, który może wziąć każdy ojciec, którego dziecko nie skończyło 24 miesięcy. Tego rodzaju wolne trwa dwa tygodnie i może być wykorzystane na raz lub w dwóch turach.
Oczywiście jest także urlop wychowawczy, który może wziąć każdy rodzic, maksymalnie na trzy lata, jednak w przeciwieństwie do pozostałych, jest on bezpłatny.
Rodzic w pracy – na co może liczyć?
Po powrocie z urlopu macierzyńskiego każdej kobiecie karmiącej piersią przysługuje prawo do dodatkowej przerwy. Mówi o tym art. 187 Kodeksu Pracy – jeśli matka pracuje powyżej sześciu godzin, przysługują jej dwie przerwy po: 30 minut jeśli urodziła jedno dziecko; 45 minut jeśli ciąża była mnoga, które muszą zostać doliczone do czasu pracy. Przerwy te mogą zostać połączone, jeśli pracownica o to poprosi. Co więcej, mogą one zostać wykorzystane w dowolnym momencie. Jeśli zostanie to odpowiednio uzgodnione, kobieta może wyjść z pracy wcześniej o czas przysługujący jej na karmienie.
Kobiecie pracującej więcej niż cztery godziny, ale mniej niż sześć, przysługuje jedna przerwa, której czas ustala się podobnie jak w poprzednim przypadku. Matce zatrudnionej na mniej niż 4 godziny dziennie takowa przerwa niestety nie przysługuje.
Co ważne, pracodawca nie ma prawa wymagać zaświadczenia lekarskiego, które udowadniałoby sposób karmienia dziecka. Prośba pracownicy musi być wystarczająca i z zasady, pracodawca nie może jej podważyć. Ponadto, kobieta w ciąży bądź karmiąca piersią nie może wykonywać czynności szkodzących jej zdrowiu, niebezpiecznych bądź uciążliwych.
Opieka nad dzieckiem w trakcie choroby
Kiedy dziecko robi się starsze i można wysłać je do żłobka lub przedszkola, nie jest już konieczne, by jeden z rodziców przebywał cały czas w domu. Są jednak sytuacje, kiedy rodzic musi zostać z dzieckiem np. choroba potomka. W takiej sytuacji jedno z rodziców może wziąć zwolnienie lekarskie wykorzystane w celu opieki na dziecko.
Długość takiego zwolnienia jest zależna od wieku dziecka. Dwa tygodnie przysługują rodzicom dzieci powyżej 14 roku życia. Rodzicom młodszych dzieci przysługuje 60 dni zwolnienia na jeden rok kalendarzowy. Co więcej, jeśli posiadamy ubezpieczenie zdrowotne, możemy starać się o wypłacenie zasiłku opiekuńczego, który wynosi 80% wynagrodzenia. Dodatkowo każdemu rodzicowi przysługują dwa dni, lub 16 godzin, urlopu na dziecko zdrowe.
