Każdy pracodawca, w szczególności ten, który łamie prawa pracownika może liczyć się z kontrolą przeprowadzoną przez Państwową Inspekcję Pracy. Obecność inspektora może być rutynowa lub wynikać ze złożonej skargi. Ma on prawo wglądu do całej dokumentacji, która dotyczy pracowników, a także skontrolować danego pracodawcę pod względem prawidłowości i legalności zatrudnienia swoich podwładnych.
Czym jest Państwowa Inspekcja Pracy?
Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) to organ, którego zadaniem jest nadzór oraz kontrola nad przestrzeganiem prawa pracy, dotyczy to w szczególności przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Dodatkowo PIP kontroluje również przepisy dotyczące legalności zatrudnienia oraz innej pracy zarobkowej. Instytucja ta podlega Sejmowi. Na czele Państwowej Inspekcji Pracy stoi Główny Inspektor Pracy a nadzór nad organem sprawuje Rada Ochrony Pracy.
W jakich sytuacjach PIP może dokonać kontroli?
Kontrola może mieć charakter doraźny lub rutynowy i zostać przeprowadzona przez inspektorów w ramach pełnionych obowiązków służbowych. Dodatkowo pracownik Państwowej Inspekcji Pracy ma prawo do kontroli bez uprzedzenia i o każdej porze dnia i nocy. Przed jej rozpoczęciem pracownik PIP może zgłosić się do przedsiębiorcy, ale tylko w przypadku, gdy fakt ten nie będzie wpływał na rezultat kontroli. Inspektorzy udają się do siedziby firmy lub tam, gdzie mogą być wykonywane czynności związane z działalnością gospodarczą bądź przechowywane są dokumenty finansowo-kadrowe.
Państwowa Inspekcja Pracy – zgłoszenie
Zgłoszenie również jest podstawą do skontrolowania danego podmiotu. Skarga może być napisana przez każdego pracownika, wobec którego łamane są prawa. Państwowa Inspekcja Pracy chroni osoby zatrudnione zarówno na podstawie umowy o pracę, jak i umów cywilnoprawnych. Powodem zgłoszenia jest naruszenie praw pracowniczych np. mobbing, złe warunki socjalne, opóźnienia w wypłacie wynagrodzeń, łamanie przepisów BHP itp. Dokumentem, który uprawnia inspektora do kontroli, jest legitymacja służbowa.
Państwowa Inspekcja Pracy – co kontroluje?
Ustawa o PIP określa, jakie prawa i obowiązki mają wobec siebie kontrolowani i kontrolerzy, daje to możliwość sprawnej pracy inspektorów. Pracodawca jest zobowiązany do współdziałania z inspekcją pracy w czasie kontroli.
Państwowa Inspekcja Pracy – zadania
Głównym zadaniem PIP jest kontrola zakładów pracy oraz nadzór nad przestrzeganiem prawa pracy w zakresie:
- przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy;
- przepisów odnoszących się do stosunku pracy, wynagrodzeń czy innych świadczeń z tego tytułu;
- uprawnień pracowników dotyczących rodzicielstwa;
- ochrony praw kobiet;
- urlopów;
- czasu pracy;
- zatrudnienia osób niepełnosprawnych oraz młodocianych.
Inspektor ma prawo do oględzin pomieszczeń, maszyn czy wszelkiego rodzaju sprzętów, które są wykorzystywane w firmie. Co więcej, nie potrzebuje on przepustki, aby móc poruszać się po przedsiębiorstwie. Dodatkowo pracownik PIP może w dowolnej chwili zażądać wglądu do akt pracowników, dokumentów związanych z zatrudnieniem, planów oraz rysunków technicznych wraz z ich dokumentacją czy wyników ekspertyz. Z kolei przedsiębiorca ma obowiązek udostępnić do kontroli wskazaną przez inspektora dokumentację. Państwowa Inspekcja Pracy może skontrolować wszystko to, co może być podstawą do wykroczenia przeciwko prawom pracowniczym, które zostały określone w Kodeksie pracy oraz Kodeksie wykroczeń.
Jakie podmioty podlegają kontroli Państwowej Inspekcji Pracy?
Uprawnienia Państwowej Inspekcji Pracy pozwalają na skontrolowanie takich podmiotów jak:
- przedsiębiorcy i pracodawcy, na rzecz których osoby fizyczne wykonują pracę;
- osoby prowadzące własną działalność gospodarczą;
- osoby świadczące usługi z zakresu pośrednictwa pracy, poradnictwa zawodowego, doradztwa personalnego czy też pracy tymczasowej;
- podmioty, które kierują osoby w celu odbycia praktyk, stażu zawodowego czy nabycia umiejętności;
- przedsiębiorcy, którzy podlegają pod ustawę dotyczącą ograniczenia handlu w niedziele i święta;
- przedsiębiorcy, którzy oddelegowali swoich pracowników na terytorium Polski;
- przedsiębiorcy bądź jednostki organizacyjne na rzecz, których świadczone są usługi przez osobę przyjmującą zlecenie lub wykonywane jest zlecenie.
Państwowa Inspekcja Pracy to organ, który stoi na straży praw pracowników. Ma ona za zadanie kontrolować pracodawców w zakresie przestrzegania obowiązujących przepisów. Warto pamiętać, że inspektor PIP może pojawić się w danej firmie o każdej porze dnia i nocy, a także w święta.
