Nowe przepisy dotyczące konsumentów

Od 1 styczna 2023 r. obowiązują nowe przepisy ustawy o prawach konsument. Zmiany w przepisach są wynikiem wdrożenia trzech dyrektyw: dyrektywa cyfrowa, dyrektywa towarowa i dyrektywa omnibus. Wprowadzone regulacje dostosowują przepisy do rozwoju nowych technologii, cyfryzacji produktów oferowanym klientom oraz zwiększają skuteczność ochrony interesów konsumentów.

Nowe definicje

Ustawa o prawach konsumenta wprowadza nowe pojęcia odnoszące się do produktów z elementami cyfrowymi m.in.:

• usługa cyfrowa,
• towar z elementami cyfrowymi,
• środowisko cyfrowe,
• czy też definicje takich terminów jak kompatybilność, funkcjonalność oraz interoperacyjność.

Nowe regulacje dotyczą umów o dostarczenie treści cyfrowej lub usługi cyfrowej. Przepisy określają moment dostarczenia takiego towaru, jak również prawa przysługujące konsumentowi, w przypadku, gdy przedsiębiorca uchybił się od jego dostarczenia. Ustawa precyzuje, kiedy treść cyfrowa lub usługa cyfrowa jest zgodna z umową oraz określa uprawnienia konsumenta, w przypadku braku takiej zgodności. Ponadto nowe przepisy nakładają na przedsiębiorcę obowiązki wynikające z charakteru oferowanych towarów np. informowanie konsumenta o dostępnych aktualizacjach.

Co ważniejsze, zgodnie z nowymi regulacjami przepisy dotyczące konsumentów będą miały zastosowanie również do osoby fizycznej zawierającej umowę bezpośrednio związaną z działalnością gospodarczą, jeżeli z treści umowy wynika, że nie ma ona dla tej osoby charakteru zawodowego, wynikającego w szczególności z przedmiotu wykonywanej przez nią działalności gospodarczej.

Odpowiedzialność przedsiębiorcy wobec konsumenta za niezgodność towaru z umową

Największa zmiana dotyczy przeniesienia przepisów dotyczących rękojmi za wady fizyczne i prawne rzeczy z kodeksu cywilnego do ustawy o prawach konsumenta. Pojęcie wady rzeczy zostało zastąpione terminem brak zgodności towaru z umową. Konsumentowi z tytułu zawieranych umów takich umowa sprzedaży, umowa dostawy czy umowa o dzieło, w razie braku zgodności towaru z umową, będą przysługiwały uprawnienia wskazane w przedmiotowej ustawie. Wyłączono zastosowanie tych przepisów do towaru, który służy wyłącznie jako nośnik treści cyfrowej.

Ustawa wprost wymienia, że towar jest zgodny z umową, jeżeli zgodne z postanowieniami umowy pozostają:

1. opis towaru, jego rodzaj, ilość, jakość, kompletność i funkcjonalność, a w odniesieniu do towarów z elementami cyfrowymi – również kompatybilność, interoperacyjność i dostępność aktualizacji,

2. przydatność do szczególnego celu.

Ponadto, aby towar został uznany za zgodny z umową musi:

1. nadawać się do celów, do których zazwyczaj używa się tego rodzaju towaru, uwzględniając obowiązujące przepisy prawa, normy techniczne lub dobre praktyki,

2. występować w ilości i mieć takie cechy jak np. trwałość, bezpieczeństwo, a w odniesieniu do towarów z elementami cyfrowymi – również funkcjonalność i kompatybilność, jakie są typowe dla tego rodzaju towaru,

3. być dostarczony z opakowaniem, akcesoriami i instrukcjami,

4. odpowiadać próbce lub wzorowi, które wcześniej zostały udostępnione konsumentowi przez przedsiębiorcę.

W przypadku, stwierdzenia, że towar jest niezgodny z umową, konsument może żądać naprawy lub wymiany towaru. Przedsiębiorca może odmówić doprowadzenia towaru do zgodności z umową, jeżeli wykaże, że naprawa i wymiana towaru są niemożliwe albo wymagały poniesienia przez niego nadmiernych kosztów.

Naprawa lub wymiana rzeczy następuje w rozsądnym czasie, od chwili poinformowania przedsiębiorcy o niezgodności towaru z umową. Przepisy nie precyzują, o jaki termin chodzi. Wskazują tylko, że naprawę lub wymianę towaru należy dokonać w taki sposób, aby nie spowodować nadmiernych niedogodności po stronie konsumenta, uwzględniając przy tym specyfikę towaru oraz cel jego nabycia.

Konsument może żądać zwrotu zapłaty ceny towaru (w całości lub części), dopiero na kolejnym etapie dochodzenia roszczeń, po wyczerpaniu przewidzianych przez ustawę środków ochrony prawnej. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy niezgodność towaru z umową jest na tyle istotna, że konsument może od razu złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy.

Przedsiębiorca ponosi odpowiedzialność za brak zgodności towaru z umową w ciągu dwóch lat od jego dostarczenia i ujawnienia, chyba że termin przydatności towaru do użycia jest dłuższy.

Umowy dotyczące treści cyfrowej lub usługi cyfrowej

Ustawa wprowadza przepisy mające zastosowanie do umów na podstawie, których przedsiębiorca zobowiązany jest do dostarczenia treści cyfrowej lub usługi cyfrowej.

W sytuacji, kiedy przedsiębiorca nie dostarczy treści cyfrowej lub usługi cyfrowej, konsument może wezwać przedsiębiorcę do ich dostarczenia. Jeżeli przedsiębiorca, pomimo wezwana nie dostarczy treści cyfrowej lub usługi cyfrowej, konsument będzie uprawniony do odstąpienia od umowy. Również, gdy z okoliczności lub oświadczenia przedsiębiorcy wynika, że przedsiębiorca nie dostarczy treści cyfrowej lub usługi cyfrowej, konsument może od umowy odstąpić.

Nowe przepisy regulują obowiązki przedsiębiorcy w zakresie informowania konsumenta o aktualizacjach, uwzględniając zabezpieczenia oraz ich dostarczania celem zapewnienia zgodności z umową. Przedsiębiorca nie będzie ponosić odpowiedzialności za niezgodność treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową z uwagi na brak aktualizacji, jeżeli dostarczył ją konsumentowi, a on w rozsądnym czasie nie zainstalował aktualizacji. Również, nie będzie ponosił odpowiedzialności za brak zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową, jeżeli przed zawarciem umowy wyraźnie poinformuje o tym konsumenta, a on wyrazi zgodę na brak tej konkretnej cechy.

Tak samo jak w przypadku towarów, przepisy określają kiedy treść cyfrowa lub usługa cyfrowa jest zgodna z umową. Kryteria zgodności z umową, opisane powyżej stosuje się odpowiednio.

W razie braku zgodności treści cyfrowej lub usługi cyfrowej z umową, konsument może żądać doprowadzenia do ich zgodności. Kolejnym krokiem, jest uprawnienie konsumenta do złożenia oświadczenia o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy.

Podsumowanie

Nowe przepisy istotnie zwiększają uprawnienia konsumenta, ale i wymuszają na przedsiębiorcach podjęcie działań celem dostosowania się do nowego porządku prawnego. Przedsiębiorcy zapewne będą musieli dokonać zmian w postanowieniach umów dotychczas zawieranych z konsumentami, jak również w ogólnych warunkach regulaminów. Dla uzyskania dokładnych informacji dotyczących obowiązków nałożonych na przedsiębiorców nowymi przepisami należy skontaktować się z Kancelarią, która specjalizuje się w obsłudze prawnej przedsiębiorców.