Umowa o pracę to najważniejszy dokument, którego zadaniem jest regulowanie obowiązków zarówno pracownika, jak i pracodawcy. Jedną z części składowych umowy o pracę, zaraz po dacie zatrudnienia i określenia wymiaru godzin pracy, jest wynagrodzenie. Przepisy prawa pracy wyraźnie zobowiązują pracodawcę do tego, aby w zawieranej umowie określić wysokość wynagrodzenia brutto lub netto. Kwestią sporną jest natomiast to, jaki typ wynagrodzenia podać.
Kwota netto a brutto – co należy o nich wiedzieć?
Na każdej umowie o pracę powinna znaleźć się informacja dotycząca wysokości wynagrodzenia. Większość pracodawców na umowie podaje kwotę brutto. To właśnie kwota brutto stanowi całość wynagrodzenia pracownika, od której odlicza się wszystkie świadczenia publicznoprawne jak: zaliczka na podatek dochodowy oraz składki ZUS, które nie są opłacane przez pracodawcę. Dopiero po odliczeniu tych wszystkich składek pracownik otrzymuje wynagrodzenie netto.
Kwota brutto jest chroniona prawnie, dlatego jej wyrażenie w umowie o prace daje pewność pracownikowi, iż pracodawca nie może w żaden sposób nie wypłacić pełnej kwoty, od której odliczane są składki na świadczenia. Oznacza to, że zaliczkę na podatek, a także składki do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych powinny zostać automatycznie odliczone od kwoty brutto, a pracownikowi wypłacona kwota netto.
Kwota netto czy brutto a wynagrodzenie
Wysokość składek ZUS oraz odprowadzanego podatku jest różna dla każdego pracownika. Zaliczka na podatek dochodowy, składki ZUS oraz na NFZ są odliczane proporcjonalnie do wysokości wynagrodzenia brutto podanego na umowie. Każda ze składowych wypłaty jest określona procentowo.
Składki do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych to składki emerytalne, rentowe oraz chorobowe. Wynoszą one odpowiednio:
- ubezpieczenie emerytalne – 19,53 gdzie każda ze stron (pracownik, pracodawca) pokrywa po 9,76%;
- ubezpieczenie rentowe – 8%, gdzie pracodawca pokrywa 6,5%, a pracownik 1,5%;
- ubezpieczenie chorobowe – pokrywane w całości przez pracownika w wysokości 2,45%.
Inną składką jaka jest odprowadzana od kwoty wynagrodzenia brutto na umowie o pracę, jest ubezpieczenie zdrowotne, które jest automatycznie przekazywane na konto Narodowego Funduszu Zdrowia. Od 1 stycznia 2022, czyli w momencie wprowadzenia Nowego Ładu, składka na ubezpieczenie zdrowotne wynosi 9%. Liczona jest ona od wynagrodzenia brutto, ale pomniejszonego wcześniej o sumę składek ZUS. Obecnie 7,75% składki zdrowotnej, liczonej od podstawy wymiaru każdy ma możliwość odliczenia od podatku.
Od kwoty brutto odprowadzana jest również zaliczka na poczet podatku dochodowego. Wyliczana jest ona od przychodu, a zatem od wynagrodzenia w kwocie brutto pomniejszonego o składki ZUS, odlicza się koszty uzyskania przychodu. W zależności od tego, czy pracownik pracuje w tej samej miejscowości co mieszka, odejmuje się 250 lub 300 zł, zaokrągla podaną liczbę i dopiero podaje się wylicza podatek dochodowy.
Czym zatem jest wynagrodzenie zasadnicze brutto czy netto? Która z tych opcji jest bardziej opłacalna dla pracownika, a która dla pracodawcy?
Co lepsze dla pracownika – netto czy brutto?
Trudno jednoznacznie stwierdzić która z kwot wynagrodzenia brutto czy netto jest bardziej opłacalna dla pracownika i pracodawcy. W teorii netto na umowie to kwota, którą pracownik otrzyma w dniu wypłaty wynagrodzenia. W praktyce przy zmianach dotyczących wysokości podatków oraz składek ZUS oraz na NFZ, może to oznaczać konieczność podpisywania dodatkowych aneksów, a tym samym – brak zmian w wynagrodzeniu na korzyść pracownika. Wielu pracodawców nie może sobie finansowo pozwolić na koszty związane z rosnącym wynagrodzeniem pracowników.
W przypadku kwoty brutto na umowie, kwestia jest znacznie prostsza. Wszystkie dodatkowe składki są faktycznie odprowadzane z przychodu pracownika. Zaletą wpisywania kwoty brutto na umowie jest fakt, iż przy zmianach podatkowych, niezależnie czy są one korzystne, czy nie dla pracownika lub pracodawcy, zachodzą one automatycznie. Z racji tego, że zmiany w większości przypadków są bardziej korzystne dla pracowników niż przedsiębiorców, warto wybierać kwotę wynagrodzenia zasadniczego brutto niż netto. Aby to udowodnić, można skorzystać z przeliczenia wynagrodzenia kwoty brutto na netto przed podpisaniem umowy.
Jak obliczyć wynagrodzenie brutto netto? Nowy Ład, Wzór 2022
Przelicznik brutto netto w wynagrodzeniu jest bardzo prosty. Można skorzystać z gotowych kalkulatorów bądź obliczyć tę kwotę samodzielnie.
W pierwszej kolejności należy od kwoty brutto na umowie odliczyć wszystkie koszty związane z ZUS-em. Następnie odlicza się 9% składkę zdrowotną. Dopiero później konieczne jest określenie podstawy opodatkowania stanowiącej różnicę kwoty otrzymanej po odliczeniu składek ZUS oraz kosztów uzyskania przychodów (250 lub 300 zł). Dopiero wtedy można określić próg podatkowy (0% dla osób zarabiających rocznie do 30 tysięcy, 12% do 120 tysięcy i 32% powyżej 120 tysięcy rocznego dochodu).
Po wykonaniu wszystkich obliczeń, pracownik jest w stanie stwierdzić jaką kwotę wynagrodzenia netto otrzyma.
