Przedsiębiorcy nie są bezkarni. Oprócz wezwań do Urzędu Skarbowego i ewentualnych mandatów mogą również otrzymać całkowity zakaz prowadzenia działalności gospodarczej. Jest on przyznawany w szczególnych przypadkach i każdy przypadek jest omawiany indywidualnie. Kto i dlaczego może otrzymać taki zakaz?
W jakich sytuacjach można otrzymać zakaz prowadzenia działalności gospodarczej?
Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej może zostać nałożony na przedsiębiorcę, który nie dokonał wszelkich płatności, zobowiązań, a także kroków wymaganych w postępowaniu upadłościowym. Głównie zakaz prowadzenia działalności gospodarczej otrzymują przedsiębiorcy, którzy w wyznaczonym terminie nie złożyli wniosku o ogłoszenie upadłości. Warto przytoczyć w tym miejscu fakt, że dłużnik, który nie jest w stanie opłacić należności, ma 30 dni na ogłoszenie upadłości, licząc od daty, kiedy nastąpił brak płynności finansowej.
Czasem trudno określić, kiedy dokładnie dana firma przestała być wypłacalna, dlatego przyjmuje się, że jest to moment braku niewypłacalności faktur z trzech ostatnich miesięcy. W przypadku osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą zakaz może zostać przyznany w przypadku, kiedy przedsiębiorca jest niewypłacalny w wyniku rażącego niedbalstwa lub celowego działania. Przykładem może być sytuacja, kiedy przedsiębiorca celowo zakłada firmę jedynie po to, by zakupić dany towar, bez zamiaru jego opłacenia albo świadomie przestaje płacić wystawione mu faktury.
Zgłoszenie stanu upadłości firmy powinno zostać dokonane przez samego właściciela firmy w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej, przez członka spółki lub osobę do tego uprawnioną w sytuacji, gdy mamy do czynienia z osobami prawnymi, czyli np. ze spółkami z ograniczoną odpowiedzialnością, spółkami partnerskich bądź akcyjnymi. Warto mieć na uwadze to, że nawet jeśli członek spółki zrezygnuje ze swojego stanowiska, to konsekwencje prawne nadal będą na nim ciążyć.
Kolejną sytuacją, podczas której możemy spodziewać się zakazu prowadzenia firmy, jest nieprawidłowe działanie w trakcie procedury upadłościowej. Jest to przede wszystkim odmowa wydania dokumentów firmowych dłużnika np. korespondencji, ksiąg rachunkowych, danych elektronicznych zapisanych na przenośnych nośnikach np. pendrive. Kolejnym niepożądanym działaniem jest:
- niszczenie dokumentów lub majątku,
- ukrycie dokumentów lub majątku, które doprowadza do niemożności spłaty zadłużenia firmy,
- ignorowanie obowiązków, które zostały nałożone przez sąd w trakcie postępowania upadłościowego albo polecenia sędziego komisarza, który prowadzi sprawę po ogłoszeniu upadłości,
- a także inny sposób utrudniania postępowania.
W jaki sposób przyznawany jest zakaz prowadzenia działalności gospodarczej?
Aby zakaz został przyznany, należy wnieść wniosek o jego zastosowanie do sądu. Może to zrobić m.in. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów lub Prezes Komisji Nadzoru Finansowego. Jednak najczęściej robi to prokurator i wierzyciele, którzy mają nadzieję na ukaranie dłużnika i spłatę długów. Sąd po rozpoznaniu sprawy, czyli zbadaniu sytuacji właściciela firmy i okoliczności doprowadzających do upadku podejmuje decyzje. Bierze pod uwagę stopień zawinienia oraz to jak bardzo zostali skrzywdzeni wierzyciele.
Na jak długo może zostać przyznany?
W zależności od szkodliwości czynu i okoliczności łagodzących zakaz może wynosić od roku do 10 lat.
Co można zrobić, aby tego uniknąć?
Istnieje kilka możliwości uniknięcia otrzymania zakazu prowadzenia firmy. Sąd może oddalić wniosek o nałożenie zakazu, jeśli zostanie złożony wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego, układowego, bądź przyspieszonego postępowania układowego w chwili, gdy rozmiar pokrzywdzenia wierzycieli jest nieznaczny. Oprócz tego zakaz prowadzenia działalności gospodarczej nie zostanie nałożony, gdy:
- nie zostanie złożony wniosek o ogłoszenie upadłości w ustalonym terminie,
- prowadzone jest celowe działanie, którego skutkiem jest niewypłacalność,
- miało miejsce rażące niedbalstwo,
- postępowanie w danej sprawie nie zostało wszczęte w ciągu roku od dnia ogłoszenia bankructwa lub oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości.
Nie można również nałożyć zakazu w powyższych warunkach, jeżeli w ciągu trzech lat od dnia ustania niewypłacalności lub wygaśnięcia obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości przez daną osobę.
Oprócz tego można uniknąć zakazu prowadzenia firmy, gdy dłużnik:
- niszczył dokumenty lub majątek, bądź też je ukrywał (w przypadku gdy wchodziły w skład masy upadłości),
- utrudniał postępowanie w dowolny sposób, np. nie wykonywał obowiązków nałożonych mu przez sędziego,
- jeśli postępowanie w tej sprawie nie zostało rozpoczęte w ciągu roku od umorzenia albo zakończenia postępowania upadłościowego.
Zakaz prowadzenia działalności gospodarczej można otrzymać podczas postępowania upadłościowego, kiedy właściciel firmy nieprawidłowo przeprowadzi procedurę oraz będzie utrudniał postępowanie prawne. Jednak może tego uniknąć, jeśli postępowanie nie zostanie rozpoczęte w ciągu roku. Zazwyczaj wniosek do sądu składa wierzyciel przedsiębiorcy, pragnący odzyskać swoje pieniądze. Zakaz jest wydawany na okres od roku do dziesięciu lat.
