Zgodnie z kodeksem pracy pracownicy mają obowiązek wykonywać swoje obowiązki. Ich realizacja to jednak nie wszystko, ponieważ razem z obowiązkami idą także różnego rodzaju przywileje. Jednym z nich jest możliwość wykorzystania płatnego urlopu na żądanie, który przysługuje w ramach urlopu wypoczynkowego. Zwykle pracownicy oszczędnie biorą urlop na żądanie, ponieważ nie jest on dobrze postrzegany przez pracodawców. W życiu zdarzają się jednak niespodziewane sytuacje rodzinne czy zdrowotne, kiedy urlop na żądanie to jedyny ratunek.
Urlop na żądanie – co oznacza?
Urlop na żądanie to pula kilku dni wolnych, które przysługują pracownikowi w ciągu roku kalendarzowego do wykorzystania z powodu nagłych, nieprzewidzianych sytuacji życiowych. Jest udzielany w ramach urlopu wypoczynkowego. To dlatego, kiedy wyróżnia się rodzaje urlopów, wymienia się głównie urlop wypoczynkowy, bezpłatny, wychowawczy czy okolicznościowy. Urlop na żądanie różni się od urlopu wypoczynkowego jedynie sposobem zgłoszenia i zwykle sposobem spędzania czasu.
Urlop na żądanie – kodeks pracy
Zgodnie z art. 167 (2) Kodeksu Pracy (Dz.U.2020.1320 t.j.) urlop na żądanie jest zagwarantowany pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę.
Definicja urlopu na żądanie: “Pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym. Pracownik zgłasza żądanie udzielenia urlopu najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu.”
Co więcej, prawo do urlopu na żądanie ma każdy pracownik – niezależnie od wymiaru czasu pracy na jaki jest zatrudniony.
Ile dni urlopu na żądanie na umowie o pracę?
Zgodnie z przytoczonym fragmentem kodeksu pracy, pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę mają możliwość wykorzystania maksymalnie 4 dni urlopu na żądanie w ciągu roku kalendarzowego. Co więcej, zatrudnienie w więcej niż jednym podmiocie oznacza, że z urlopu na żądanie można skorzystać w każdym z tych podmiotów także maksymalnie do 4 dni. Trzeba pamiętać, że wykorzystanie urlopu na żądanie zmniejsza pulę dni urlopu wypoczynkowego, ponieważ dni urlopu na żądanie są częścią urlopu wypoczynkowego.
- osoby poniżej 10 lat stażu pracy – 20 dni urlopu wypoczynkowego, w tym 4 dni urlopu na żądanie
- osoby powyżej 10 lat stażu pracy – 26 dni urlopu wypoczynkowego, w tym 4 dni urlopu na żądanie
Czy urlop na żądanie przysługuje na zleceniu?
Jako że urlop na żądanie jest częścią urlopu wypoczynkowego, to przysługuje tylko pracownikom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę. Osoby, które są zatrudnione na podstawie umowy zlecenie nie są objęte przepisami kodeksu pracy. Oznacza to, że nie przysługuje im urlop na żądanie. Ich nieobecność w pracy oznacza wypłatę pomniejszoną proporcjonalnie do ilości dni, kiedy nie było się w pracy.
Kiedy można zgłosić urlop na żądanie?
W związku z tym, że urlop na żądanie nie jest zgłoszony i zaplanowany w planie urlopów, w określonych przypadkach dopuszcza się jego zastosowanie. Urlop na żądanie daje możliwość wzięcia jednego lub kilku dni wolnych w sytuacjach nagłych, niespodziewanych przez pracownika. Z prawa do urlopu na żądanie można skorzystać, kiedy zachodzi potrzeba załatwienia jakiejś sprawy na którą jest potrzeby dzień wolny. Przykładami sytuacji, w których najczęściej zgłasza się urlop na żądanie to choroba, trudność w dojechaniu do pracy, kradzież czy śmierć bliskiej osoby.
Jak zgłosić urlop na żądanie?
Urlop na żądanie to zwykły urlop wypoczynkowy, który różni się sposobem i czasem zgłoszenia do pracodawcy. Zgodnie z przepisami urlop na żądanie powinien zostać zgłoszony najpóźniej tego samego dnia przed rozpoczęciem pracy. Może być to informacja:
- wysłana wiadomością tekstową, mailową,
- powiadomienie telefoniczne,
- zaznaczenie nieobecności w specjalnej aplikacji.
Urlop na żądanie – odmowa pracodawcy
Nieobecność pracownika i niewywiązanie się ze stosunku pracy może nieść dla przedsiębiorstwa poważne konsekwencje. Tak samo, jak może zdarzyć się odwołanie pracownika z urlopu wypoczynkowego, tak pracodawca może odmówić udzielenia urlopu na żądanie. Realizacja tego prawa jest możliwa, ale zawsze musi zostać zaakceptowana przez pracodawcę. Urlop na żądanie jest udzielany w szczególnych przypadkach i przez określoną liczbę dni w roku. Decydując się na urlop na żądanie, warto wziąć pod uwagę stosunki z pracodawcą, stanowisko czy staż pracy. Brak zgody na urlop na żądanie i niestawienie się w pracy może zakończyć się zwolnieniem pracownika.
