Istnieją zawody, których wykonywanie wiąże się z koniecznością dostarczenia zaświadczenia o niekaralności. Taki dokument potwierdza, że na danej osobie nie ciąży prawomocny wyrok sądu. Instytucją, która prowadzi i aktualizuje bazę danych, jest Krajowa Rejestracja Karna. Chcąc uzyskać zaświadczenie, konieczne jest złożenie wniosku wraz z potwierdzeniem jego opłacenia.
Jak wypełnić zaświadczenie o niekaralności?
Wzór wniosku/zapytania jest bardzo prosty i zawiera kilkanaście pytań. Formularz należy uzupełnić w sposób czytelny i kompletny, ponadto nie można dokonywać poprawek czy skreśleń. Wniosek dotyczy danych osobowych oraz wyboru rodzaju danych, które mają odnosić się do informacji o konkretnej osobie. Tutaj do wyboru są trzy opcje: „Kartoteka karna”, „Kartoteka nieletnich”, a także „Kartoteka osób pozbawionych wolności oraz poszukiwanych listem gończym”. Pracownik, który ubiega się o uzyskanie zaświadczenia o własnej niekaralności, powinien zaznaczyć wszystkie możliwości. Z kolei w sytuacji, kiedy dane dotyczą innej osoby, wówczas należy zaznaczyć opcję odpowiadającą podstawie prawnej, która zezwala na uzyskanie dostępu do konkretnej informacji. Dodatkowo w punkcie 11 konieczne jest „wskazanie postępowania, w związku, z którym zachodzi konieczność uzyskania określonych informacji o osobie” – ta sekcja jest wypełniana w sytuacji, kiedy zapytanie o niekaralności dotyczy innej osoby.
Ostatnim punktem jest: „zakres danych, które mają być przedmiotem informacji o osobie” – tutaj należy pozostawić puste pole.
W jakich zawodach bądź sytuacjach pracodawca ma prawo żądać zaświadczenia o niekaralności?
To, jakich danych może domagać się od nas pracodawca, jest określone w Kodeksie Pracy. Według art. 22 § 1 osoba ubiegająca się o dane stanowisko ma obowiązek udzielić następujących informacji:
- imię (drugie imię) i nazwisko,
- datę urodzenia,
- dane kontaktowe,
- wykształcenie,
- kwalifikacje zawodowe,
- przebieg dotychczasowego zatrudnienia.
Zapis, który umożliwia pozyskanie informacji dotyczących niekaralności, został umieszczony w art. 6 ust. 1 pkt 10 o Krajowym Rejestrze Karnym. Według przepisów pracodawca może zażądać zaświadczenia o niekaralności w sytuacji, kiedy zatrudnia pracownika, co do którego zapis ustawy stanowi wymóg niekaralności bądź ustalenia uprawnienia do wykonywania pracy na danym stanowisku lub określonego zawodu. Dodatkowo przepisy jasno zaznaczają, że pracodawca może zażądać zaświadczenia o niekaralności wyłącznie od osoby, która ubiega się o dane stanowisko, nie od zatrudnionego już pracownika. Co więcej, takie zaświadczenie powinno być dostarczone tylko w określonych przypadkach, na które zezwalają przepisy prawa.
Kandydat będzie musiał dostarczyć zaświadczenie o niekaralności, starając się m.in. o takie stanowiska jak: nauczyciel, wychowawca kolonii, pilot wycieczki, przewodnik, policjant, pracownik straży granicznej, detektyw, ochroniarz, konwojent, taksówkarz czy ubiegając się o pracę w sektorach finansowych.
Jak można uzyskać takie zaświadczenie?
Kandydat ubiegający się o dane stanowisko może być zobowiązany na podstawie obowiązujących przepisów, dostarczyć dodatkowe dokumenty. Jak uzyskać zaświadczenie o niekaralności? Można to zrobić na trzy sposoby. Pierwszym z nich jest osobiste stawienie się w punkcie informacyjnym Krajowego Rejestru Karnego, które znajdują się w sądach. Następnie należy wypełnić wniosek o zaświadczenie o niekaralności i uiścić opłatę. Dokument należy odebrać osobiście.
Drugim sposobem jest droga listowna. W tym przypadku należy wypełnić i opłacić zaświadczenie o niekaralności – druk. Dotyczy to udzielenia informacji o danej osobie i wysłać do Biura Informacyjnego Krajowego Rejestru Karnego, który ma swoją siedzibę w Warszawie. List można wysłać także do punktu informacyjnego KRK. Zaświadczenie zostanie wysłane do wnioskodawcy.
Trzecim sposobem jest złożenie wniosku drogą elektroniczną. Na stronie internetowej Krajowego Rejestru Karnego należy wypełnić odpowiedni wniosek. Będzie to wiązało się z koniecznością posiadania profilu zaufanego lub certyfikatu kwalifikowanego, ma to na celu potwierdzenie tożsamości. W tym przypadku zaświadczenie o niekaralności zostanie przesłane w formacie XML wraz z udostępnieniem na profilu wnioskodawcy. Tutaj należy pamiętać, że tego dokumentu nie wolno drukować, ponieważ nie jest to pismo urzędowe. Trzeba posługiwać się wersją elektroniczną, np. z pomocą USB czy przesłać je mailem. Zaświadczenie jest podpisane podpisem elektronicznym.
Ile kosztuje wydanie zaświadczenia?
Wiele osób zastanawia się, ile kosztuje zaświadczenie o niekaralności? Tutaj kwoty są dwie.
Koszt uzyskania dokumentu w odniesieniu do osoby, jak i podmiotu wynosi 30 zł. Z kolei w wersji elektronicznej zaświadczenie o niekaralności cena wynosi 20 zł.
Opłatę można uiścić, płacąc w kasie Ministerstwa Sprawiedliwości, w kasie sądu bądź przelewem na konto bankowe Ministerstwa Sprawiedliwości. Płatności należy dokonać w chwili składania wniosku. Warto pamiętać, że potwierdzenie wpłaty musi być dołączone do wniosku.
Zdarzają się sytuacje, w której kandydat chce zwiększyć swoje szanse na otrzymanie zatrudnienia oraz przyspieszyć proces rekrutacyjny. Wówczas we własnym zakresie wnioskuje o wydanie zaświadczenia o niekaralności i może od razu przedstawić je na rozmowie kwalifikacyjnej.
