Przede wszystkim należy rozróżnić wypowiedzenie umowy o pracę od zwolnienia dyscyplinarnego. Różnica wydaje się oczywista, ale warto o niej przypomnieć. Wypowiedzenie umowy o pracę ma miejsce w momencie kiedy jedna ze stron pracy nie chce dłużej współpracować z drugą. Zwolnienie dyscyplinarne ma zaś miejsce w sytuacji kiedy to pracodawca jest zmuszony zakończyć stosunek pracy. Może mieć to miejsce w trzech sytuacjach:
- kiedy pracownik dopuścił się ciężkiego naruszenia zasad obowiązujących w zakładzie pracy;
- kiedy pracownik popełnił przestępstwo (za które został skazany prawomocnym wyrokiem), które uniemożliwia mu dalszą pracę na danym stanowisku;
- pracownik z własnej winy utracił uprawnienia odpowiednie do rodzaju wykonywanej pracy.
Kogo obowiązuje wypowiedzenie umowy o pracę?
Wypowiedzenie umowy o pracę z zasady jest działaniem jednostronnym, które ma na celu zakończenie stosunku pracy wraz z upływem okresu wypowiedzenia. Jego złożenie nie wymaga zgody drugiej strony stosunku pracy, ponieważ obie strony – zarówno pracodawca, jak i pracownik – mają prawo do jego złożenia.
Wypowiedzenie umowy o pracę musi mieć formę pisemną i jeśli składa je pracodawca, obowiązkowe jest zawarcie w nim pouczenia o prawie do odwoływania się od decyzji o wypowiedzeniu w sądzie pracy. Dodatkowo jeśli pracownik był zatrudniony na umowę na czas nieokreślony, należy podać przyczynę wypowiedzenia oraz skonsultować się z właściwym dla pracownika związkiem zawodowym o ile taki funkcjonuje w zakładzie pracy lub pracownik do niego należy.
Możliwe jest również zwolnienie bez obowiązku pracy w okresie wypowiedzenia. Stosowane często w przypadku utraty zaufania do pracownika. Pracodawca wówczas wypłaca pracownikowi ekwiwalent za pracę w okresie wypowiedzenia i kończy współpracę z pracownikiem z dnia na dzień.
Przykład wypowiedzenia umowy o pracę przez pracownika
Jakie są rodzaje wypowiedzenia?
Zasadniczo można wyróżnić dwa rodzaje wypowiedzeń:
1. Terminowe
2. Nieterminowe
Pierwsze wiąże się z sytuacją, w której jedna ze stron doręcza wypowiedzenie osobiście, co powoduje, że okres wypowiedzenia liczy się właśnie od tego dnia.
W przypadku wypowiedzenia nieterminowego sytuacja jest inna, ponieważ wypowiedzenie nie zostaje doręczone osobiście, a przykładowo za pomocą poczty bądź kuriera. W takiej sytuacji okres wypowiedzenia liczy się od dnia doręczenia listu. Warto o tym pamiętać, jeśli zależy nam na zakończeniu stosunku pracy w konkretny dzień.
Jaki jest okres wypowiedzenia i od czego zależy?
Okres wypowiedzenia to czas, który upływa od przedstawienia wypowiedzenia przez jedną ze stron, do faktycznego rozwiązania stosunku pracy. Jego długość zależy od tego, jaka umowa została zawarta i jaki był okres jej trwania.
Wypowiedzenie w przypadku umowy na czas nieokreślony i umowy na czas określony:
- jeśli zatrudnienie trwało krócej niż sześć miesięcy, okres wypowiedzenia to dwa tygodnie,
- jeśli zatrudnienie trwało minimum sześć miesięcy, okres wypowiedzenia wynosi miesiąc,
- jeśli zatrudnienie trwało ponad trzy lata, okres wypowiedzenia wynosi trzy miesiące.
Wypowiedzenie w przypadku umowy na okres próbny:
- przy zatrudnieniu trwającym mniej niż dwa tygodnie, okres wypowiedzenia to trzy dni,
- przy zatrudnieniu, które trwało między dwa tygodnie a trzy miesiące, okres wypowiedzenia wynosi tydzień,
- jeśli zatrudnienie trwało trzy miesiące (jest to maksymalna długość umowy na okres próbny), okres wypowiedzenia wynosi dwa tygodnie.
Jakie są obowiązki pracodawcy, a jakie pracownika?
Rozwiązanie umowy przez pracodawcę
Pracodawca ma obowiązek dostarczenia pracownikowi wypowiedzenia w taki sposób, by mógł on zapoznać się z jego treścią. W samej treści powinny być zawarte informacje na temat:
W przypadku punktu „pouczenie o możliwości zwrócenia się do sądu pracy z adresem i nazwą odpowiedniej instytucji” jest on ważny, ale jego brak nie unieważnia wypowiedzenia. Może jednak mieć to wiele nieprzyjemnych konsekwencji.
Przy wypowiadaniu umowy pracodawca musi mieć także świadomość, że nie zawsze jest to takie proste. Czasami wypowiedzenie umowy jest utrudnione lub wręcz niemożliwe – przykładowo w przypadku pracowników w wieku przedemerytalnym czy ciąży pracownicy.
Rozwiązanie umowy przez pracownika
Najlepszym sposobem, w jaki pracownik może rozwiązać umowę z pracodawcą, jest porozumienie stron. Jednak należy pamiętać, że w tym wypadku, żadna ze stron nie może później odwołać się do sądu pracy, gdyż domniemywa się, że do rozwiązania stosunku pracy doszło w sposób polubowny.
Pracownik ze swojej strony nie musi ujawniać powodu odejścia z pracy, może to zrobić w każdym momencie, ale tak samo jak pracodawcę – obowiązuje go forma pisemna. Pracodawca może także złożyć pisemne oświadczenie, wskazujące na to, że nie chce, by pracownik w okresie wypowiedzenia podejmował pracę, jednak musi mu za ten okres wypłacić wynagrodzenie (wspomniane już wypowiedzenie bez obowiązku świadczenia pracy).
Szczególne regulacje, odmienne w stosunku do postanowień Prawa Pracy, obowiązują pracodawcę w przypadku rozwiązania umowy o pracę z powodu likwidacji zajmowanego stanowiska pracy. Temat ten jednak wymaga odrębnego opracowania.
