Każdy z nas powinien mieć świadomość, czym jest staż pracy i co jest do niego zaliczane. Ta wiedza będzie niezbędna przy wyliczeniu długości urlopu wypoczynkowego, dodatkowego wynagrodzenia czy emerytury. Tutaj kluczowe jest uwzględnienie nie tylko wszystkich okresów, w których pracownik był zatrudniony, ale także czas nauki. Zatem co to jest staż pracy i jak go obliczyć?
Co wlicza się do stażu pracy?
Staż pracy ma kluczowe znaczenie w wielu kwestiach. Dzięki niemu można ustalić np. minimalny okres do emerytury lub w przypadku młodszych pracowników, obliczyć, kiedy zacznie obowiązywać pełny wymiar urlopu wypoczynkowego.
Czy studia wliczają się do stażu pracy?
Wiele osób zastanawia się, czy studia wlicza się do stażu pracy? Odpowiedź brzmi: tak.
Ukończenie szkoły wyższej jest liczone jako 8 lat zatrudnienia. Warto jednak pamiętać, że w przypadku, kiedy pracownik równocześnie pracował i studiował, wówczas do stażu pracy zalicza się jedno z nich (albo okres pracy, albo studiów). Tutaj najczęściej wybierana jest korzystniejsza opcja dla pracownika. Osoba, która ukończyła studia, musi przepracować zaledwie 2 lata, aby móc nabyć prawo do pełnego wymiaru urlopu wypoczynkowego (26 dni). Warto zaznaczyć, że staż pracy liczy się już od ukończenia 1 stopnia studiów wyższych. Z kolei doktoranci, którzy ukończyli edukację i uzyskali stopień doktora, czas odbywania studiów, zalicza się do stażu pracy, jednak nie więcej niż 4 lata.
Sytuacja nieco inaczej wygląda w odniesieniu do szkół średnich, zatem czy liceum wlicza się do stażu pracy? Tutaj sytuacja dotycząca dodatkowych lat stażu przedstawia się następująco:
- liceum ogólnokształcące – 4 lata;
- szkoła średnia zawodowa – 5 lat;
- szkoła branżowa – 3 lata;
- szkoła policealna – 6 lat.
Czy macierzyński wlicza się do stażu pracy?
Zgodnie z przepisami prawa, urlop macierzyński jest wliczany do stażu pracy i nie jest zależny od ilości ciąż. W przypadku wyliczenia wysługi lat przed emeryturą lub dni urlopowych urlop macierzyński jest częścią stażu pracy.
To samo dotyczy urlopu wychowawczego. On także jest wliczany w staż pracy i również jest brany pod uwagę podczas wyliczeń odnoszących się do dni urlopowych czy wysługi lat.
Warto pamiętać, że do stażu pracy nie wlicza się:
- umów cywilnoprawnych;
- okresu prowadzenia własnej działalności gospodarczej;
- bezpłatnego urlopu.
Kiedy jest potrzebne jego udowodnienie?
Długość stażu pracy wpływa na różnego rodzaju uprawnienia, które przysługują pracownikowi. Należą do nich:
- prawo do urlopu;
- prawo do dłuższego okresu wypowiedzenia;
- prawo do odprawy;
- prawo do emerytury bądź świadczeń przedemerytalnych;
- prawo do nagrody jubileuszowej.
W przypadku, kiedy staż pracy jest uwzględniany do przyznawania dodatkowych nagród lub premii, wówczas zasady jego naliczania, muszą być jasno określone w przepisach wewnętrznych, które obowiązują u danego pracodawcy. Przyznanie dodatkowego wynagrodzenia za staż pracy jest możliwe tylko u jednego pracodawcy.
Jak udokumentować staż pracy?
Warto pamiętać, że to pracownik (nie pracodawca) ma obowiązek wykazania swojego stażu pracy.
Chcąc ubiegać się o wyższy wymiar urlopu, należy przedstawić dyplom ukończenia szkoły lub studiów oraz świadectwa pracy od poprzednich pracodawców. Z kolei osoba przechodząca na emeryturę, zobowiązana jest do dostarczenia pełnej dokumentacji (potwierdzającej staż pracy, a także wysokość uzyskanych dochodów) do ZUS. Jednak, jak udokumentować staż pracy bez świadectwa pracy? W sytuacji, kiedy dana osoba nie dysponuje stosowną dokumentacją, staż pracy można udowodnić za pomocą:
- umowy o pracę;
- legitymacji służbowej;
- legitymacji ubezpieczeniowej, zawierającej wpisy dotyczące okresów zatrudnienia;
- pism, które zakład pracy wystosował do pracownika w trakcie zatrudnienia.
Jak obliczyć staż pracy?
Do ogólnego stażu pracy wliczany jest czas przepracowany na umowie o pracę oraz inne okresy:
- za który sąd przyznał wynagrodzenie osobie przywróconej na stanowisko pracy, a pracownik podjął pracę;
- w którym skrócono czas wypowiedzenia z winy pracodawcy;
- czas czynnej oraz zawodowej służby wojskowej;
- praca poza granicami kraju;
- prowadzenia gospodarstwa rolnego, a także pracy w gospodarstwie współmałżonka;
- pobieranie zasiłku dla bezrobotnych bądź stypendium dla bezrobotnego w trakcie szkolenia;
- odbywania studiów doktoranckich (nie więcej niż 4 lata), warunkiem jest otrzymanie tytułu.
Wielu pracowników, którzy myślą już o przejściu na emeryturę, zastanawia się jak sprawdzić staż pracy? Otóż można to zrobić w ZUS. Warto pamiętać, że chcąc otrzymać świadczenie emerytalne, kobieta musi przepracować 20 lat, natomiast mężczyźni 25 lat. Przejście na emeryturę, w przypadku pań jest możliwe w wieku 60 lat, z kolei u panów wiek ten to 65 lat.
Staż pracy to istotna kwestia dla każdego pracownika. To nie tylko dodatkowe przywileje czy świadczenia pieniężne, ale także możliwość obliczenia okresu pozostałego do przejścia na zasłużoną emeryturę.
