Opłacanie podatków oraz składanie w urzędzie skarbowym właściwych deklaracji należą do podstawowych obowiązków przedsiębiorców. Każda pomyłka lub opóźnienie w składaniu deklaracji podatkowej niosą ze sobą konsekwencje – od mandatu skarbowego po karę pozbawienia wolności. Istnieje jednak sposób, w jaki przedsiębiorca może uniknąć kary.
Czym jest czynny żal?
W celu uniknięcia kary związanej z pomyłką w deklaracji podatkowej bądź opóźnieniem w jej złożeniu, przedsiębiorca może złożyć we właściwej instytucji skarbowej czynny żal, czyli dobrowolne przyznanie się do naruszenia przepisów podatkowych. W piśmie tym podatnik informuje naczelnika urzędu skarbowego lub celno-skarbowego o tym, jakich obowiązków nie dopełnił.
Złożenie przez przedsiębiorcę czynnego żalu wraz z dopełnieniem wszystkich obowiązków i uiszczeniem w całości wcześniej nieuregulowanego zobowiązania są w stanie sprawić, że naczelnik urzędu skarbowego bądź celno-skarbowego odstąpi od ukarania podatnika, który dopuścił się przewinienia. Podstawę prawną czynnego żalu stanowi artykuł 167 kodeksu karnego skarbowego – ustawy obowiązującej od 17 października 1999 roku.
Kto musi złożyć czynny żal?
Czynny żal powinna złożyć osoba, która jest sprawcą przestępstwa lub wykroczenia skarbowego. Instytucja ta została powołana szczególnie dla przedsiębiorców, którzy:
- nie złożyli zeznania podatkowego w terminie,
- prowadzili księgi rachunkowe w sposób nierzetelny,
- wystawiali faktury w sposób nierzetelny,
- nie zapłacili podatku dochodowego PIT lub CIT bądź podatku VAT,
- zapłacili nieodpowiedni podatek dochodowy PIT lub CIT bądź podatek VAT,
- stosowali obniżone stawki podatku VAT w sposób niezgodny z prawem,
- stosowali zwolnienie z podatku VAT w sposób niezgodny z prawem,
- zataili przez organem podatkowym prawdziwe rozmiary prowadzonej działalności gospodarczej,
- wyłudzili pozwolenie celne,
- wyłudzili zwrot należności celnej,
Warto zaznaczyć, że czynnego żalu nie musi składać osoba, która już dokonała korekty deklaracji podatkowej. Jeżeli w złożonej w terminie deklaracji wystąpił błąd, wystarczy samo złożenie korekty deklaracji bez konieczności dołączania czynnego żalu.
Formy składania czynnego żalu
Złożenia czynnego żalu można dokonać poprzez urząd skarbowy bądź urząd celno-skarbowy. Dokument powinien być złożony przez podatnika:
- w formie pisemnej osobiście w urzędzie skarbowym,
- wysłany za pośrednictwem poczty,
- wypełniony w formie elektronicznej.
Czynny żal metodą elektroniczną można złożyć na dwa sposoby: przesyłając pismo na skrzynkę ePUAP właściwego urzędu skarbowego lub celno-skarbowego, albo korzystając z platformy e-Urząd Skarbowy. Przy składaniu pisma przez internet należy podpisać je przy pomocy podpisu kwalifikowanego, profilu zaufanego lub podpisu osobistego. W celu skorzystania z platformy e-Urząd Skarbowy do logowania można wykorzystać dane podatkowe – PESEL bądź NIP oraz kwotę przychodów.
Terminy składania dokumentu
Termin składania czynnego żalu przez podatnika nie został określony w ustawie. Niemniej jednak, by pismo zostało pozytywnie rozpatrzone przez właściwy organ ścigania, musi być ono złożone przed udokumentowaniem popełnionego przestępstwa przez urząd skarbowy bądź celno-skarbowy. Z tego powodu złożenie czynnego żalu nie odniesie skutku, jeżeli:
- organy podatkowe udokumentowały przestępstwo, a podatnik został wezwany w związku z jego popełnieniem,
- podatnik znajduje się w trakcie postępowania kontrolnego,
- podatnik nakłaniał inną osobę bądź zorganizował grupę osób w celu popełnienia przestępstwa skarbowego.
Warto dodać, że w sytuacji, w której urząd skarbowy nie uzna złożonego przez podatnika czynnego żalu, podatnik nie ma możliwości odwołania się od wydanej przez organ podatkowy decyzji.
Co powinien zawierać czynny żal?
Czynny żal nie posiada urzędowego formularza, w związku z czym musi być sporządzony samodzielnie przez podatnika. W piśmie powinny zostać zawarte następujące elementy:
- dane podatnika,
- adresat pisma, którym jest naczelnik właściwego urzędu skarbowego lub celno-skarbowego,
- opis i okoliczności popełnionego czynu,
- wskazanie osób mających związek z popełnionym czynem,
- informacja na temat tego, czy sprawca naprawił swój czyn lub sposób i termin, w jakim zobowiązuje się do jego naprawienia.
W wypadku uregulowania wszystkich obowiązków, których dotyczy czynny żal, do pisma należy dołączyć potwierdzenie ich realizacji. Warunkiem uznania pisma przez organ podatkowy jest uiszczenie zapłaty wraz z odsetkami naliczonymi za zwłokę oraz złożenie stosownej deklaracji. Czynny żal chroni podatnika przez dodatkowymi karami, nie zwalnia go jednak z obowiązku uregulowania zaległych opłat skarbowych.
