Pożyczanie samochodu osobowego jest zjawiskiem powszechnym – zwłaszcza jeśli właściciela i wynajmującego łączą więzy krwi. Często się zdarza, że dzieci jeżdżą samochodem rodziców, opiekunów, dziadków. Mało jednak właścicieli pojazdów zdaje sobie sprawę z tego, że formalnie samochód jest wtedy użyczany. Pojęcie użyczania samochodu pozwala na uregulowanie niektórych kwestii związanych z pojawieniem się szkody w momencie użytkowania samochodu przez osobę trzecią, a także tego, w jaki sposób wygląda rozliczenie podatku z użyczenia samochodu.
Czym jest użyczenie samochodu?
Użyczenie samochodu to nic innego jak przekazanie kluczyków do własnego pojazdu innej osobie, która posiada do jego prowadzenia odpowiednie uprawnienia. Pomimo tego, że pożyczanie samochodu jest dość powszechne wśród kierowców, okazuje się, że w momencie oddania kluczyków wiele kwestii nie zostaje uregulowanych. Należą do nich między innymi kwestie prawne oraz ubezpieczenie OC.
Użyczenie pojazdu będzie także miało inne znaczenie jeśli prowadzimy działalność gospodarczą, a samochód jest wzięty na tzw. firmę. Stąd też znajomość przepisów prawa, a także sporządzenie odpowiedniej umowy czy wiedza na temat rozliczania podatków VAT po użyczeniu samochodu jest niezwykle istotna.
Jak wygląda kwestia użyczenia samochodu rodzinie?
Trudno jest mówić o użyczaniu samochodu członkom rodziny, którzy prowadzą jedno gospodarstwo domowe. Najczęściej w takich przypadkach pojazd jest zarejestrowany na jednego dorosłego opiekuna i z samochodu korzystają wszyscy uprawnieni do tego domownicy. W trakcie kolizji, stłuczki lub poważniejszego wypadku samochodowego z winy prowadzącego, to właśnie osoba, na którą zarejestrowany jest pojazd, traci wszelkie związane z ubezpieczeniem benefity. Karę za kolizję lub pokrywa wysokość mandatu osoba, która pojazd prowadziła.
Inaczej jednak wygląda sytuacja, kiedy nasz samochód, będący zarejestrowany na osobę prywatną, pragniemy udostępnić nieodpłatnie komuś innemu. Wtedy konieczne jest sporządzenie umowy użyczenia samochodu. W treści umowy należy zawrzeć takie informacje jak czas wypożyczenia pojazdu (określony lub nieokreślony), wszystkie dane obu stron niezbędne do identyfikacji.
Elementy umowy użyczenia samochodu osobowego
Umowa użyczenia samochodu osobowego przez osoby prywatne ma zazwyczaj charakter nieodpłatny. Nie trzeba w tym przypadku martwić się podatkiem za użyczenie samochodu. Należy jednak zawrzeć umowę – ustną lub pisemną, w której zostaną wyszczególnione wszelkiego rodzaju dane pojazdu:
- opis samochodu – w tym kolor,
- numer rejestracyjny,
- rocznik pojazdu i model,
- moc oraz pojemność silnika.
Osoba, która użytkuje samochód w okresie obowiązywania umowy, samodzielnie pokrywa koszty eksploatacji samochodu i małych napraw. W przypadku większych usterek, stosuje się przepisy Kodeksu Cywilnego.
Użyczenie samochodu ciężarowego do działalności gospodarczej
Użyczenie samochodu do działalności gospodarczej to świetne rozwiązanie, które jest niezwykle korzystne podatkowo dla przedsiębiorcy. Przedsiębiorca nie musi wtedy rozliczać swojego prywatnego samochodu, a jedynie koszty użytkowania pojazdu pożyczonego.
Kwestię użyczenia samochodu do działalności gospodarczej reguluje Kodeks Cywilny, a dokładnie art. 710. Z zapisów artykułu wynika, iż użyczający udostępnia drugiej stronie bezpłatne korzystanie z pojazdu na czas określony lub nieokreślony. Kodeks Cywilny w żaden sposób nie reguluje natomiast tego, czy samochód może być wykorzystywany w działalności gospodarczej.
W celu wykorzystania użyczonego samochodu w działalności gospodarczej, wystarczy, że przedsiębiorca rozpozna wysokość przychodu w swojej działalności. Na wysokość przychodu wskazuje cena wypożyczenia podobnego pojazdu w warunkach rynkowych. Jeśli umowa użyczenia została podpisana z członkiem rodziny – nie trzeba będzie płacić podatku z przychodu. Natomiast jeśli samochód został użyczony od obcej osoby – konieczne jest zapłacenie odpowiedniej kwoty podatku do US.
Nie ma znaczenia czy do działalności gospodarczej został użyczony samochód osobowy czy ciężarowy. Różnica będzie widoczna jedynie w wysokości podatku od przychodu.
Działalność gospodarcza i użyczenie samochodu na firmę osobie prywatnej
W przypadku użyczenia samochodu przez osoby prawne, na umowie powinny znaleźć się wszystkie informacje identyfikujące przedsiębiorstwo – zwłaszcza jej adres, nazwę, a także numer NIP, KRS oraz REGON.
Nieodpłatne użyczenie samochodu a VAT
Użyczenie samochodu prywatnego do celów służbowych jest bardzo często wykorzystywane przez przedsiębiorców w celu uniknięcia konieczności brania pojazdu w leasing bądź użytkowania i ponoszenia kosztów eksploatacji własnego pojazdu.
W praktyce przedsiębiorcy mogą odliczyć 75% wydatków, jakie ponieśli w związku z eksploatacją użyczonego samochodu. Wydatki te są liczone w zależności od kosztów uzyskania przychodu.
Użyczony samochód na firmę można także wykorzystywać do celów prywatnych. Jeśli tak jest, a jako przedsiębiorcy jesteśmy płatnikami VAT, można odliczyć od faktur aż 50% kwoty jaka została przekazana na eksploatację pojazdu.
Nieodpłatne lub płatne użytkowanie użyczonego samochodu jest znacznie bardziej opłacalne pod kątem podatkowym, niż wykorzystywanie do celów służbowych pojazdu, który nie został wprowadzony do ewidencji środków trwałych. Wtedy przedsiębiorca może odliczyć zaledwie 20%.
Umowa użyczenia samochodu dla osób prywatnych nie podlega opodatkowaniu od czynności cywilnoprawnych.
