Przedsiębiorcy doskonale znają pojęcie amortyzacji środków trwałych. To właśnie ona pozwala im obniżyć koszty prowadzonej działalności gospodarczej. Amortyzacja została ujęta w prawie podatkowym oraz w ustawie o rachunkowości. Jej podstawowe zasady reguluje ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych, a także w podatku dochodowym od osób prawnych.
Czym jest amortyzacja środków trwałych?
Definicja określa, że środki trwałe są to rzeczowe składniki majątku, których planowany czas użytkowania jest dłuższy niż 1 rok. Dodatkowo muszą one być kompletne, zdatne do użytku oraz wykorzystywane na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej bądź oddane do użytku na mocy umowy najmu czy dzierżawy. Mowa tutaj o budowlach, budynkach, lokalach będących odrębną własnością, urządzeniach, maszynach czy środkach transportu.
Z kolei amortyzacja to wyrażone wartościowo poprzez odpisy amortyzacyjne zużycie środka trwałego. Odpisy te muszą być dokonywane poprzez regularne planowanie rozłożenia wartości danej rzeczy na okres amortyzacji. Co ważne, zmniejszenie wartości środka trwałego wynika z czynników ekonomicznych oraz użytkowania konkretnej rzeczy.
Amortyzacja podatkowa to koszt związany ze stopniowym zużyciem środka trwałego.
Metody amortyzacji środków trwałych
Odpisy amortyzacyjne można zastosować na podstawie kilku metod. Należą do nich:
- metoda liniowa – w tym indywidualna i przyspieszona;
- metoda degresywna;
- metoda jednorazowa.
Przed dokonaniem wyboru konkretnej metody warto szczegółowo zapoznać się z mechanizmem jej działania, ponieważ nie podlega ona zmianie.
- Amortyzacja liniowa
Metoda liniowa jest najczęściej stosowana w amortyzacji środków trwałych. Jej głównym założeniem jest równomierne zużycie danej rzeczy przez cały okres użytkowania. W takim przypadku odpisy amortyzacyjne są dokonywane według stałej stawki (inaczej stopa amortyzacji), określonej na podstawie załącznika 1 ustawy PIT oraz CIT, który jest tworzony na podstawie środków trwałych. Metoda ta pozwala obniżyć stawki amortyzacyjne w trakcie dokonywania odpisów.
- Metoda liniowa indywidualna
W tym przypadku mechanizm działania jest zbliżony do metody liniowej, jednak podatnik może ustalić indywidualną stawkę amortyzacji. Warto mieć na uwadze, że takie postępowanie jest związane z obowiązkiem określenia minimalnego czasu amortyzacji.
W przypadku metody liniowej indywidualnej czas amortyzacji nie może być krótszy niż:
- 24 miesiące – wartość początkowa środka trwałego jest mniejsza niż 25 tys. zł.;
- 36 miesięcy – wartość początkowa środka trwałego jest większa niż 25 tys. zł., jednak mniejsza niż 50 tys. zł.;
- 60 miesięcy – w pozostałych przypadkach;
- dla środków transportu (w tym samochodów osobowych) – 30 miesięcy.
- Metoda liniowa przyspieszona
Środki trwałe wykorzystywane w sposób szczególny mogą być zamortyzowane na podstawie odpowiednio powiększonych stawek. Następuje to poprzez pomnożenie stawki amortyzacyjnej konkretnego środka podanej w wykazie poprzez konkretny współczynnik:
- 1,2 dla budowli i budynków używanych w warunkach pogorszonych;
- 1,4 dla budowli i budynków używanych w warunkach złych;
- 1,4 dla maszyn, urządzeń oraz środków transportu;
- 2,0 dla urządzeń i maszyn poddanych szybkiemu postępowi technicznemu.
- Metoda degresywna
Stosowana jest w sytuacji, kiedy maszyny i urządzenia zaliczane są do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych. Dodatkowo metoda ta stosowana jest również w przypadku środków transportu, wyłączając samochody osobowe.
Metoda degresywna polega na przyjęciu minimalnej stawki amortyzacyjnej. Początkowo amortyzacja rozpoczyna się od najwyższej stawki, która z biegiem używania środków maleje.
- Metoda jednorazowa
Stosowana przez małych przedsiębiorców. Jednorazowy odpis amortyzacyjny jest stosowany w sytuacji, gdy wartość środka trwałego nie przekracza 10 tys. zł.
Jak liczyć amortyzację?
Obliczanie amortyzacji warto rozpocząć od ustalenia, do jakiej grupy KŚT należy konkretny środek trwały. Konieczny jest także wybór metody amortyzacji podatkowej i ustalenie prawidłowej stawki. Obliczenie amortyzacji można przeprowadzić z pomocą kalkulatora dostępnego w internecie, należy znać wartość początkową, wpisać miesiąc, w którym nastąpiło rozpoczęcie amortyzacji oraz stawkę i podać wybraną metodę.
Księgowanie amortyzacji środków trwałych
Amortyzacja musi być ewidencjonowana na osobnym koncie, na którym księgowane będą planowe odpisy amortyzacyjne, ulepszeń oraz wartości niematerialnych i prawnych. Konto będzie zawierało koszt amortyzacji planowej środków trwałych.
Czy jest to opłacalne?
Amortyzacja jest rozłożeniem w czasie poniesionych opłat. Pozwala na zaliczenie kosztów nabycia składnika majątku do kosztów uzyskania przychodu, czyli obniża dochód i gwarantuje zapłatę niższego podatku dochodowego. Niezwykle ważny jest wybór właściwej metody amortyzacji, która ma wpływ na wysokość kosztów uzyskania przychodu, w konsekwencji podatek dochodowy, jaki przedsiębiorca musi odprowadzić do urzędu.
Jednym z obowiązków przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą jest odprowadzanie należnych podatków. Podatek naliczany jest od czystego zysku, czyli od przychodów obniżonych o koszty prowadzenia firmy. Amortyzacja pozwoli zaliczyć dodatkowe opłaty na poczet kosztów, to z kolei wpłynie na obniżenie podatku do zapłaty. Właśnie dlatego amortyzacja stanowi formę optymalizacji kosztów.
