W obecnych czasach analiza konkurencji jest niezwykle istotna. Wynika to głównie z wysokiej dynamiki rozwoju rynku oraz stale zmieniającego się otoczenia. Tutaj z pomocą przychodzi benchmarking, którego głównym celem jest analiza działań konkurencji oraz wdrożenie stosownych zmian we własnej działalności. Metoda ta jest szeroko stosowana przez organizacje biznesowe.
Czym jest benchmarking?
Benchmarking to powszechnie stosowana metoda, mająca na celu poprawę wydajności działań firmy. To jeden z głównych sposobów zarządzania przedsiębiorstwem, polegający na systematycznym porównywaniu swojej działalności do innych firm, które stanowią pozytywny czy też warty naśladowania wzorzec. Benchmarking w języku polskim określany jako zbieranie informacji został wymyślony w Japonii w latach 50. To właśnie wtedy japońskie firmy zaczęły odważnie konkurować z amerykańskimi. Chcąc zdobyć przewagę, zaczęto stosować benchmarking, opierając część swoich działań na wzorcach amerykańskich.
Benchmarking to jedna z metod tworzenia strategii optymalizowania oraz konkurowania. Została opracowana w celu twórczego wykorzystywania najlepszych wzorców oraz praktyk rynkowych. To swego rodzaju kryterium, określenie jakiegoś standardu, sposób oceny czegoś czy punkt odniesienia w trakcie dokonywania porównań.
Cele i sposoby wykorzystania benchmarkingu
Benchmarking to ciągły proces, którego głównym celem jest doskonalenie w sposobie funkcjonowania danej firmy oraz dążenie do ideału. To proces, który wspiera dane przedsiębiorstwo we wprowadzaniu rozwiązań i ulepszeń, które pozwolą zwiększyć przewagę rynkową. Wśród najważniejszych celów benchmarkingu można wyróżnić:
- wdrożenie zmian, które zwiększą przewagę nad konkurencją;
- zdobywanie wiedzy odnoszącej się zarówno do błędów, jak i sukcesów konkurencji;
- znalezienie słabych stron własnej firmy;
- samodoskonalenie się przedsiębiorstwa;
- efektywniejsza organizacja;
- przygotowanie firmy na wdrożenie zmian w modelu zarządzania.
Można wyróżnić dwa sposoby przeprowadzania benchmarkingu:
- Benchmarking wewnętrzny – stosowany jest w dużych przedsiębiorstwach, które w swojej strukturze mają wiele działów. Jego głównym zadaniem jest zweryfikowanie, czy wszystkie jednostki działają tak samo efektywnie. Może dotyczyć poszczególnych stanowisk, działów bądź fili. Jest prostszy w przeprowadzeniu niż benchmarking zewnętrzny, ponadto łatwiej wdrożyć rozwiązania. Dodatkowo nie ma ryzyka nieuczciwej konkurencji.
- Benchmarking zewnętrzny – głównym jego celem jest analiza konkurencji. Polega na porównywaniu się z najlepszymi przedsiębiorstwami spoza organizacji z tego samego sektora. To najtrudniejszy rodzaj benchmarkingu, ponieważ mamy tu do czynienia z bardzo ograniczoną ilością informacji oraz częstą niechęcią konkurencji do ujawniania strategii rozwojowych.
Jakie wyróżniamy rodzaje benchmarkingu?
Oprócz benchmarkingu wewnętrznego i zewnętrznego można wyróżnić również:
- procesowy – odnosi się głównie do analizy procesów liderów rynkowych w oparciu o efektywność oraz wartość dla klienta;
- produktowy – jego zadaniem jest realizacja strategii imitacji w dziedzinie produktu;
- funkcjonalny – polega na poszukiwaniu punków odniesienia, które można udoskonalić;
- organizacyjny – pozwalający wdrożyć takie rozwiązania, które udoskonalą działania firmy;
- strategiczny – polega na porównaniu konkretnej organizacji z liderem;
- zarządzania – skupia się na porównywaniu systemu zarządzania stosowanego przez lidera;
- konkurencyjny – dotyczy analizy porównawczej dwóch konkurencyjnych przedsiębiorstw z jednej branży.
Dlaczego jest to miarodajna, tania i skuteczna forma analizy konkurencji?
Posiadanie ważnych informacji pozwala uzyskać przewagę nad konkurencją, zwiększa udział w rynku i przyczynia się do wzrostu rentowności. Dokładna analiza danych pozwala na opracowanie konstruktywnych wniosków.
Zmiany rynkowe są dynamiczne, stąd też benchmarking powinien być wykorzystywany cyklicznie, aby móc posiąść kluczowe informacje, które pozwolą na stworzenie wzorca działań, planów, celów czy decyzji sprawdzonych w praktyce przez jednostkę uznaną za wzorcową. Benchmarking to skuteczna metoda pozyskiwania cennych danych, ponadto oszczędza czas i środki nie tylko finansowe. Dodatkowo przyczynia się do zmniejszenia ryzyka, ponadto pozwala na szybkie osiągnięcie celów przy jednoczesnym zaoszczędzeniu energii i pracy. Badania rynku oraz sposobu działania konkurencji, pomagają dostrzec deficyt własnej organizacji, a tym samym wdrożyć działania naprawcze. Takie postępowanie przełoży się na większe zainteresowanie klientów.
Jak poprawnie przeprowadzić benchmarking konkurencyjny?
Benchmarking może dotyczyć różnych aspektów. Porównania mogą odnosić się do produkcji, zarządzania, świadczenia usług, komunikowania się, konkurowania, planowania strategicznego, reagowania na kryzys, tworzenia wizerunku, dotarcia do klientów itp. Zatem jakie są etapy wykorzystania benchmarkingu?
Pierwszym z nich jest identyfikacja obszaru, który będzie porównywany z liderami rynkowymi.
Drugi dotyczy analizy wybranego obszaru. Mowa tutaj o określeniu jego specyficznych cech oraz analizie różnic.
Trzeci to projektowanie rozwiązań dla obszaru, który został poddany analizie.
Czwarty etap to wdrażanie rozwiązań i zebranie danych do oceny.
Benchmarking pomoże zrozumieć, co w danym przedsiębiorstwie działa nieprawidłowo bądź nieefektywnie i przede wszystkim, dlaczego tak jest. To świetna metoda uczenia się zarówno na własnych, jak i cudzych błędach. Benchmarking pozwala wdrożyć stosowne rozwiązania, które będą dostosowane do profilu oraz potrzeb klientów.
